Нил Гилевич. Я - белaрус

                Ніл Гілевіч "Я - беларус"
                перевод на русский язык   
                Марина Влада-Верасень

Я  – беларус. Я здесь родился             
На пращуров святой  земле,
Где средь лесов и пущ извечных
Живут легенды  в полумгле.

Я – беларус. И тем горжусь я,
Что имя Родины ношу:
О доброй славе Беларуси*
Мир знает, право, не грешу!

Я – беларус, тем счастлив я,
Что мать в наследство подарила
Слов мелодичных переливы –
Пусть ими полнится земля!

Я –  беларус! И хоть сегодня
Ещё я мал, но вам скажу:
Я ветвь от древа непокорных –
Придет беда  – не задрожу!

 
                Перевод на русский язык Марины Влада-Верасень.
               

*Беларусь  - Республика БелАрусь (РБ), так теперь называется Белоруссия (БССР) времен СССР. Страны с названием Белоруссия - НЕ СУЩЕСТВУЕТ.
Убедиться в правильности написания названия того или иного государства можно в самом точном из всех справочников, своеобразном документе "последней инстанции" — Общероссийском классификаторе стран мира OK (MK (ИСО 3166) 004-97) 025-2001 (ОКСМ) (принят и введен в действие постановлением Госстандарта РФ от 14 декабря 2001 г. N 529-ст). Этот документ гармонизирован с Международным стандартом ИСО 3166-97 "Коды для представления наименований стран", разработанным Международной организацией по стандартизации (ИСО), а также с Межгосударственным классификатором стран мира МК (ИСО 3166) 004-97 и каталогом ООН.
ОКСМ предназначен для "идентификации стран мира и используется в процессе обмена информацией при решении задач международных экономических, научных, культурных, спортивных связей и т. д." и предусматривает три блока информации — цифровую идентификацию страны, ее название (полное и сокращенное) и двузначный буквенный код. Есть тут и Норвегия с Данией, и Финляндия с Германией. А вот никакой Белоруссии в ОКСМ вы не найдете. Такого государства нет! Зато под 112 номером с индексом BY в списке стран идет Республика Беларусь (полное название) или Беларусь (сокращенная форма).

АВТОРИТЕТНОЕ МНЕНИЕ

Адам МАЛЬДИС, доктор филологических наук, профессор:

"Если слово "Белоруссия" имеет свою традицию (например, газета "Советская Белоруссия"), это одно. Но когда речь идет о названии страны, закрепленном в Конституции и международных документах, тут однозначно — Беларусь. Заключение топонимической комиссии ООН только подтверждает это.
На мой взгляд, правильным было бы писать "беларус", а не "белорус", и "беларуский" вместо "белорусский". Думаю, со временем мы к этому придем."
.

НИЛ ГИЛЕВИЧ (Ніл Гілевіч) - белорусский поэт, переводчик, литературовед, фольклорист.

Родился 30 сентября 1931 года в деревне Слобода Логойского района Минской области.
Окончил Белорусский государственный университет (1956). Кандидат филологических наук (1963), профессор (1978). Работал преподавателем в Белорусском государственном университете (1960-1980), первым секретарем правления Союза писателей БССР (1980-1989), председателем постоянной Комиссии Верховного Совета Белоруссии по образованию, культуре и сохранению исторического наследия (с 1990). Депутат Верховного Совета БССР (1985-1990), Беларуси (1990-1995). Заместитель председателя Совета международного Фонда славянской письменности и славянских культур, председатель Общества беларусского языка (1989-1997).

Публикуется с 1946 года. В его поэзии отражается любовь к родному краю, осмысление исторического опыта белорусского народа. В произведениях поэта преобладают традиционные формы классической поэтики, темы исторической связи времен и поколений, памяти детства, суровых испытаний военных лет. Автор книг сатиры и юмора, произведений для детей, сборника пьес, автобиографической повести, а также составитель и научный редактор сборников фольклора. Переводит на белорусский язык произведения славянских поэтов. На стихотворения Н.Гилевича написали музыку многие белорусские композиторы.

Нил Симеонович Гилевич — белорусский поэт, переводчик со славянских языков, литературовед, фольклорист и общественный деятель. Кандидат филологических наук.

Окончил Минское педагогическое училище в 1951 году и филологический факультет Белорусского государственного университета в 1956 году и аспирантуру при нём. С 1960 по 1986 работал на кафедре белорусской литературы БГУ. С 1980 по 1989 — первый секретарь правления Союза писателей БССР, с 1989 участвует в деятельности ТБМ им. Франциска Скорины. Депутат Верховного Совета XI и XII созывов (1985-1995), председатель Комитета по образованию, культуре и сохранению исторического наследия в 1990-1995[1].

Дебютировал в 1946 году, издал несколько сборников поэзии, в том числе для детей.

Занимается переводами, преимущественно с болгарского (в частности, переводил Христо Ботева, Ивана Вазова, Пейо Яворова, Гео Милева, Николу Вапцарова, Петко Славейкова, Анастаса Стоянова и других), словенского и сербохорватского языков.

Занимается также исследованием белорусского народного фольклора и литературоведением.

http://www.livelib.ru/author/302024


Я  - беларус

Ніл Гілевіч

Я — беларус, я нарадзiўся
На гэтай казачнай зямлi,
Дзе мiж лясоў i пушчаў дзiкiх
Адвеку прашчуры жылi.

Я — беларус, я ганаруся,
Што маю гэтае iмя:
Аб добрай славе Беларусi
У свеце знаюць нездарма!

Я — беларус, i я шчаслiвы,
Што мацi мову мне дала,
Што родных песень пералiвы
I зблiзку чую, i здаля.

Я — беларус, i хоць сягоння
Яшчэ малы, але скажу:
Я родам з племя непакорных
I прад бядой не задрыжу!..

http://gilevich.ru/content/biyagrafiya-nil-gilevicha

Ніл Сымонавіч Гілевіч нарадзіўся ў вёсцы Слабада Лагойскага раёна Мінскай вобласці 30 верасня 1931 года. Там прайшлі яго дзіцячыя і падлеткавыя гады, тры з якіх выпалі на час нямецкай акупацыі. З 1947 га жыве ў Мінску.
Любоў да роднай мовы, жаданне авалодаць багацейшымі скарбамі літаратуры і сказаць у ёй сваё паэтычнае слова прывялі будучага пісьменніка спачатку ў Мінскае педагагічнае вучылішча, а затым на філалагічны факультэт БДУ. Пасля яго заканчэння (1956) вучыўся ў аспірантуры, з 1960 па 1986 гады працаваў на кафедры беларускай літаратуры (у 1963 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю па гісторыі беларускай паэзіі ХХ ст., у 1978 годзе атрымаў вучонае званне прафесара). У 1980 годзе яму прысвоена ганаровае званне заслужанага дзеяча навукі.
Творчасць Ніла Гілевіча добра вядомая шырокай грамадскасці рэспублікі і далёка за межамі краіны. Прырода шчодра надзяліла яго шматгранным талентам: паэт-лірык, сатырык і публіцыст, драматург, палымяны прамоўца, трыбун, грамадскі дзеяч, асветнік, вучоны, фалькларыст, перакладчык.
І ўсё ж феномен Ніла Гілевіча — не ў «цэхавай» прыхільнасці да адной толькі сферы паэтычнага, шмат сіл давялося аддаць прозе — у жыцці і дзейнасці. Ён быў першым сакратаром Саюза пісьменнікаў БССР (1980 1989), дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР (1985 1990), старшынёй Пастаяннай камісіі Вярхоўнага Савета Беларусі па адукацыі, культуры і захаванні гістарычнай спадчыны (1990 1995), старшынёй Таварыства беларускай мовы (1989 1997). Паэзію актыўна і плённа спалучае з перакладчыцкай творчасцю, навуковай і публіцыстычнай дзейнасцю.
Нарадзіўся ў сялянскай сям'і. Першыя гады пасля 2-ой сусветнай вайны працаваў калгасным паштальёнам. У 1951 скончыў Мінскае педагагічнае вучылішча. Апошні год вучобы спалучаў з працай настаўніка ў адной са школ Мінска. Член СП СССР (з 1954). Скончыў філалагічны факультэт БДУ (1956), пасля аспірантуру пры ім. Кандыдат філалагічных навук (1963), прафесар (1978). З 1960 па 1986 - супрацоўнік кафедры беларускай літаратуры гэтага універсітэта. З 1958 да 1963 працаваў таксама літкансультантам газеты "Звязда". Быў рэдактарам альманаху замежнай літаратуры «Далягляды». З 1980 да 1989 - першы сакратар праўлення СП БССР, у 1981-1991 сакратар праўлення СП СССР. У 1989-1997 - старшыня рэспубліканскага Таварыства беларускай мовы імя Ф. Скарыны. Галоўны рэдактар бюлетэня ТБМ "Наша слова". Дэпутат ВС БССР XI склікання (1985 – 1990), быў кіраўніком працоўнай групы па падрыхтоўцы праекту Закона Беларускай ССР аб мовах у Беларускай ССР, прынятага 26 студзеня 1990 г. на 14-й сесіі Вярхоўнага Савета БССР XI склікання. Дэпутат ВС Беларусі XII склікання (1990 – 1995), член Прэзідыума ВС, старшыня Камісіі па адукацыі, культуры і захаванню гістарычнай спадчыны (1990 – 1995). Жанаты, мае сына.
Дэбютаваў у друку з вершамі ў 1946. Аўтар кніг паэзіі "Песня ў дарогу" (1957), "Прадвесне ідзе па зямлі" (1959), "Неспакой" (1961), "Бальшак" (1965), "Перазовы" (1967), "Лісце трыпутніку" (1968), "А дзе ж тая крынічанька" (1972), "Запаветнае" (1975), "Актавы" (1976), "У добрай згодзе" (лірыка, гумар і сатыра, 1979), "Святлынь" (1984), "Повязь" (1987), "Як дрэва карэннем" (1986), раман у вершах "Родныя дзеці" (1985), а таксама зборнікі сатыры і гумару "Званковы валет" (1961), "Да новых венікаў" (1963), "Ці грэх, ці 2" (1970), "Як я вучыўся жыць" (1974), "Русалка на Нарачы" (1974), "Кантора" (1989), "Дыялог на хаду" (1990). Выдаў зборнікі вершаў і паэм для дзяцей "Сцяжок на мачце" (1959), "Сіні домік, сіні дом" (1961), "Зялёны востраў" (1963), "Дождж-грыбасей" (1966), "Загадкі" (1971), "Калі рана ўстанеш" (1984), "Добры чалавек" (1987).
Выдаў зборнік п'ес "Начлег на буслянцы" (1980) і аповесць "Перажыўшы вайну" (1988).
Аўтар кніг па літаратуразнаўству і фалькларыстыцы "Акрыленая рэвалюцыяй" (Паэзія "Маладняка") (1962), "Наша родная песня" (1968), "З клопатам пра песні народа" (1970), "Паэтыка беларускай народнай лірыкі" (1975), "Паэтыка беларускіх загадак" (1976), "Верная вялікім запаветам: Сучасная балгарская паэзія. 1956-1976" (1977), "Вусная народная творчасць і сучасная лірычная паэзія ўсходніх і паўднёвых славян" (1978), зборнікаў літаратурна-крытычных і публіцыстычных артыкулаў "У гэта веру" (1978), "Удзячнасць і абавязак" (1982), "Покліч жыцця і часу" (1983), "Годнасць, сумленнасць, мужнасць" (1988), "Вяртанне і працяг" (1990).
Укладальнік і навуковы рэдактар фальклорных зборнікаў "Песні сямі вёсак" (1973), "Песні народных свят і абрадаў" (1974), "Лірычныя песні" (1976), "Лірыка беларускага вяселля" (1979), "Народныя казкі, байкі, апавяданні і мудраслоўі" (1983).
Працуе ў галіне перакладу. Перавёў на беларускую мову твора звыш 400 славянскіх паэтаў і пісьменнікаў (балгарскіх, славенскіх, сербскіх, украінскіх, польскіх, рускіх, лужыцкіх і інш.). У яго перакладзе з балгарскай выйшлі аповесць П. Вежынава "Сляды застаюцца" (1960), раман С. Даскалова "Свая зямля" (1961) і яго ж зборнік апавяданняў "Любча-безбілетнік" (1959), зборнік "Балгарскія народныя песні" (1961), анталогія сучаснай паэзіі "Ад стром балканскіх" (1965), кніга вершаў для дзяцей "Чарадзейны ліхтарык" (1968), анталогія класічнай паэзіі "Хай зорыць дзень!" (з А. Разанавым, 1973), анталогія аднаго верша "Сто гадоў. Сто паэтаў. Сто песень". (1978), кніга лірыкі Н. Вапцарава "Песня пра чалавека" (1982), Хр. Радзеўскага "Цвіціце, зёлкі, травы, дрэвы" (1985), Г. Джагарава "Зямля - як чалавечая далонь" (1984), Л. Леўчава "Мелодыя для флейты" (1990). Пераклаў многія творы Х. Боцева, І. Вазава, П. Яварава, Н. Вылчава, А. Германава, I. Давыдкава, Д. Методзіева, А. Стаянава і інш. У 1978 выйшлі выбраныя старонкі славенскай паэзіі 19-20 ст. "Маці мая, Славенія". У 1970 - казкі народаў Югаславіі "Ці страшны страх", у 1980 - зборнік югаслаўскай паэзіі "Па камянях, як па зорах", у 1985 - кніга лірыкі О. Жупанчыча "У вечным дазоры". Перакладае таксама з рускай, украінскай, польскай, сербахарвацкай, лужыцкай і іншых моў. Творы Гілевіча перакладаліся на шматлікія мовы.
Узнагароджаны ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга (1984), Дружбы народаў (1981), медалём Францыска Скарыны (1990), балгарскім ордэнам Кірыла і Мяфодзія I ступені (Балгарыя, 1966), ордэнам «Югаслаўскай зоркі» са стужкай (1986), ордэнам князя Яраслава Мудрага III ступені (2006; уручаны міністрам замежных спраў Украіны Барысам Тарасюком па даручэнні прэзідэнта Украіны). Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР імя Янкі Купалы (1980) за кнігу паэзіі "У добрай згодзе" і перакладчыцкую дзейнасць і Міжнароднай прэміі імя Х. Боцева (1986) за рэвалюцыйную паэзію і публіцыстыку. (з А. Разанавым, 1973), анталогія аднаго верша