Розеля рассказ

Жунид  нальшык  къак1уэжын  ипэ  к1уэри,  псым  зыщигъэпск1ащ. Бадзэуэгъуэ  мазэм  и  зыгъэпсэхугъуэр
хуэзау   ар  унагъуэу  тхьэмахуэ  хъуау  сочи  и  агъуэблагъуэхэм     щы1эт. Дунейр  алыхьым  узэрелъэ1унт,
е  жьы  къемыпщэу,  е  пшэхэр  къытрихуэу  зэ  уэшх  къемышхыу  тэмэму  ек1уэк1ат.  Зы  гъи,  обкомым  ухуэны-
гъэмк1э  отделым  и  унафэщ1  гъафар  мажидовичрэ,  езымрэ  загъэпсэхуу  сухъуум  щыщы1ахэм  гъэр  уэф1ыу
къехъул1ау   щытащ. Абы лъандэрэ  ахэр  зэныбжьэгъуф1  хъуахэу  зэдок1уэк1хэр.
    Розеля   гъуэгу  теувэжыну  и  щхьэугъусэм  унагъуэ  1уэху  гуэрхэр  зэф1игъэк1ыну  къалэн  щищ1ыну  спис -
кэр  итхыу  щыст. Адэ  унэм  щыщы1эхэми   арат,  бэзэр   шхын   къэщэхун  ***йми,  тыкуэным  щ1акхъуэ, зэрыжьыщ1э  содэ ,   сабын     къинэмыщ1  къэхьын  хуеймэ    зимы1эжьэу   зызыужьу  ежьэ  хабзэр   жунидтт.
Ахэр   л1ы  къалэнкъым  щыжи1энум,  жи1эфау  щытакъым ,  мащ1эт  унэм  кърихьэл1эфри-къыхуэлэжьыр. Ро-
зеля  сатум   хэтти  зэи  сомыншэ   хъутэкъым. Фэтэр  щ1эсыхун  апхуэдэу   щытащ,  урыс  унагъуэ  гуэрым  я
деж  времянкэр   къратау   щ1эсхэу   арати,  бынищ  здап1ыу  пенсэм   к1уэу  т1ысыжа  зэщхьэгъусэхэм, л1ыф
уи1эщ-жари  арат    къыжыра1эр  розеля. Нэгъуэщ1  езгъащ1э1экъымэ, ар  имыщ1эм  сытт1э   абы   ищ1энур  жи-
1эрти  зи   щхьэгъусэр   зыхуэжы1эщ1э  фызми   абы  къыф1игъэк1тэкъым. Жунид  ауэ  къызэрыгуэк1  инженеру
лажьэу  арат  а  зэманым,  школыри  ф1ыу  къиухыу,  университетми  илъэситху  енк1э  стипендие  кърату  еджа-
рэ  пэт,  диломыр  къыщырата  лъандэрэ  ар  и  лэжьап1эмк1э  и  лэжьыгъэмк1э  арэзытэкъым. А  зэманым  абы
и  закъуэтэкъым  апхуэдэ   гукъйуэ  я  1энат1э  мытыншым  бгъэдэтхэр.  Ар апхуэдэу  щ1эщытыр  куэдым  я
щхьэм   къит1асэтэкъым . Жуниди  ф1ыуи  седжащ,  сегугъууи  солажьэ  зэ  тхьэ  сыдрамыгъэк1уэтейрэ  жи1эу-
рэ  езыдыдэм   упщ1э  щызыритыжа   куэдрэ  къэхъуащ  абы. Студенту  щеджэм  нэхъ  предмет  гугъудыдэмк1э
ауэ ,  зыри  имыгъэлъа1уэу  пл1ы   къихьатэкъым   абы. Упщ1э  гугъум   и  жэуапыр,  розеля  жей  1эф1ым  хэту,
езыр  къызэщыуарэ  мыжейифу  зыгъэк1эрахъуэу  п1эм   хэлъу  и   щхьэ  тхъугъэ  зыхидзэу  ***жьам, зэгуэр
ф1эмыщ1ым  хуэдэу  ф1ыц1эу  щытам  къищхьэрыуащ !?  Иджи   пэжт  ар,  ауэ  къэзыхъурейихь  ц1ыхухэм  я  зэ-
хуэдит1ым   я  пэжт , адрей  зэхуэдит1ым   дежк1э   шыпсэт.  Жунид  къыщалъхуари,  щыпсэури   зэгуэр  пащ-
тыхьыр  традззу  социализм  щаухуа   ссср-к1э  зэджэр  арат.  Адрей   и  ныбжьхэми   хуэдэу  ар  школым  щы -
щ1эсам  октябренкэ ,  пионер,комсомолри   абы  хэтыжу,  зырагъэк1а  къупхъэм  уик1ау   нэгъэщ1ыуи   ущыты-
фыну  къыщ1эк1ынтэкъым. Зэманыр   къэмыувы1эу  ипэк1э  к1уэрт,  махуэ  къэмынэу  дунейм  зихъуэжт  жу-
нид  абы   к1элъыщ1ыхьэтэкъым , ***йт  ауэ  к1элъыщ1ыхьэтэкъым.  Псом  н эх  нэхъ  гъэщ1эгъуэныр  ком-мунист  хъуну   хуейти , партым  хыьэфтэкъым,  абы  зэ   зыхригъэубыдам   и  1уэхур  к1уэтэну   къыф1эщ1ти,
ари   къехъул1этэкъым. Гъэфар  мажидэвич   игъусэу , путевкэ  зэпэубыдар  розеля  щылажьэ  импортнэ  базэм
къыдихыу  ахъазым  зыщигъэпсэхуам ,  зыпщыхьэщхьэ  гуэрым ,  дыгъэри  загъэри  псы1уфэри  уэм  хъуау,
я  щхьэгъусэхэр  къабгъэдэсу  къакъэ-пщ1ыпщ1у   щызэбгъэдэсахэм , аф1эк1а  сыщысыжыфнукъым  нобэ  ма-
хуэ   хуабэр  къыыстехьэлъащ  жи1эу  гъэфар  мажидович  и  щхьэгъусэм  к1эбгъу  зыщищ1ыжам,  а  къулы-
къушхуэ  зы1ыгъыу  1улъхьэк1и,  ц1ыхубзк1и  иримыкъум  розеля  зыкъызэрыхуищ1ахэр  игу  ирихьэкъым?
Ц1ыхухэм  я  жьэр  пхуэубыдынукъым,  абыхэм  зэрамыгъэзахуэр  ук1уэдыж. Жунид. Щылажьэ  трестым  щы-
лажьэу  щытащ  гъэфар  мажидович  и  щ1алэгъуэм. Абы  щыгъуэ  еджахэр  иджыри   мащ1эти  абы  и  пхъэр
къик1ащ , абы  и  щ1ы1ужу ик1и  адыгэщ , ''хъэрзынэуи''  мэлажьэ  жери  обкомым  щ1эс  гуэрым  ахъшэ  иритати
ар  къыдэ1эпыкъури зав.отделу  ягъэуващ.

Абы  щыгъуэ  еджахэр  иджыри   мащ1эти  абы  и  пхъэр      къик1ащ , абы  и  щ1ы1ужу ик1и  адыгэщ ,'' хъэрзы-
нэу''  мэлажьэ  жери  обкомым  щ1эс  гуэрым  ахъшэ  иритати  ар  къыдэ1эпыкъури зав.отделу  ягъэуващ. Абы
а  къулыкъур  къызэры1эрыхьэрэ  марем   пщыхьэщхьэк1эрэ   псыхуабэ  нэхъ  к1уэрей  хъуащ ,  жэщк1э  къыщы
ти    къыхэхуэу. Аслъэнджэрий   щылажьэ   трестым  я  бухгалтерием   мазэ   къэмынээу  псыхубэ  дэт  нэхъ  хьэ-
щ1эщыф1хэм  язым   ахъшэ   хурагъэхьу  зы  номер  я1ыгъщ ,  гъэфар  мажидович  къыщынахэм  деж  абы  жэ-
щым  нэху  къыщек1ыу.
      Жунид  пэшит1  хъу  я  унэм   къэсыжу  т1эк1у  зыщигъэпсэхуам   розеля  езыр  щымы1эху  и  щхьэгъусэм  зэ-
ф1игъэк1ын  ***йу  къихуитхам   хэзэрыхьати   къыщыщ1идзэнур  къыхуэщ1эртэкъым ?
   -псом  япэрау  тенджызым  ежьэнхэ  ипэк1э   нальшыкыпсым   и  адрыщ1ымк1э  къыщыт  пионер  лагерь  ''строитель''-м  мазэк1э  загъэпсэхуну  ягъэк1уа  аленэрэ, валерэрэ  я  1уэхур  зы1утыр  зыригъэщ1эн  ,
къык1элъык1уэу  ''химчисткэм'' ирата  бельгием   щащ1а  я  алэрыбгъур  абы  щ1имыгъэк1уадэу  псынщ1эу  къы1ырихыжын  ***йт,  дунейр   уэф1щ1ык1э  я  щ1ымахуэ  щыгъынхэр  балконым  деж  ф1идзэу  т1эк1у  дыгъэ
иригъэунри  абы  хэтыжу ,  езым  и  сапожкэ -лъэдакъэхэр  зыригъэхъуэк1ыну иритам   и  квитанцэр   залым  узэрыщ1ыхьэу  гъуджэшхуэ  блыным  ф1элъым  и  лъабжьэм  к1эщ1эт  ст1ол  ц1ык1ум  телъщи  ар и1ыгъыу
к1уэу  къы1ырихыжыну... Жунид  псомк1и   арэзыт,  щ1ымахуэ   щыгъынхъэр  балконым  зэрыф1идзэнумрэ  я
гъуэнэгъухэм  камылъагъуу  къызэриыф1ихыжынурат   имыщ1эр. Я  гъуэнэгъу  л1ыхэри  лэжьап1эм  къик1ы-  жам,  пщхьэщхьашхэ  зэращ1у  куэзыр,  домино  джэгухэу  пщ1ант1эм  дэт  ст1ол  к1ыхьым   бгъэдэсхэт  и
нэхъыбэм  ц1ыхухэр  зэгъэжыху.
     Жунид  и  унэм  нэху  къызэрыщек1ыу,  поездым  къэлэк1ыхьым   деж  къыщик1ыжам  къищэхуа  булкэхэм
щыщ, пщхьэщхьашхэм  къыдэхуау  и1эти  ар  фэшыгъу  шейм  дрифри , и  лэжьап1эмк1э  к1уащ. Гъэмахуэм
отпуск  къызылъысахэм  нэмыщ1  адрейхэр  я  щхьэр  щ1эт1ау  лажьэхэрт. Езыр  щылажьэ  пто-м  щ1ыхьэри
фаина  адамовнэрэ,    шарафутдинрэт   щ1эсхэр. ''Ждали'', ''ждали''  жери   фаина  адамовна   къэ1эбэри  и  1эр киубыдащ, шарафутдини сэлам   гуапэу  кърихри   къехъуэхъун  щ1идзащи   жунидым  зыри
къыгуры1уэркъым ?  Жа1эр къыгуры1уак1эт,  къыыгурымы1уэр партым   иджыри  кандидату  мыхъуми  хэ-
мыхьау   епл1анэ   ухуак1уэ   управленэм   иженер  нэхъыщхьэу  зэрагъак1уэрат. Трестым  и  унафэщ1ым  при-
казым  1э  тридзак1эт. Пто-м  инженер  къызэрыгуэк1ыу  ущ1эсынымрэ  ухуак1уэ  управленэм  кабинет  щхьэ-
хуэ  уи1эу, секретаршэм  кнопкэр тепкъузэрэ  къебджэм,  ухуеймэ  фощыгъу  бжэмышхит1  хэдзауэ   шей къебгъэхьу,  ухуеймэ  холодильниым  къдихау  нарзан   щ1ы1э  къпхуихьыу  ущ1эсынымрэ  дауи  зытэкъым.
Жунид  ищхьэ  закъуэ  и  лъэкъуит1т, къулыкъу  тэмэм  къратын  папщ1э  хуэлъэ1уэн  зэримы1эри  ф1ыу  ищ1э-
жырт, а  жэщк1э  мыжейифу  зигъэк1эрахъуэу,  и  лэжьап1эм  зэ  зэрамыгъэк1уатэм  ирибамп1эуэрэ  махуэк1э
щэхуу  къыщыпыфык1ым , и 1ур  гъущ1эурэ  псы  щ1ы1э  ефэурэ , розеля  къызыщимыгъэун  папщ1э  сакъыу  и
п1эм  щыгъуэлъыжым,  и щхьэгъусэри  жейтэкъым. Абы  теухуау  ахэр  зэмыпсалъэрейми, зи  ядэр  жунид иджыри  щ1алэ  ц1ык1уу   тырныауз   шахтэм  щ1иук1ыхьам  и  гуейуэхэр  и  гукъейуэт и  гуейуэти  куэд  мы-
щ1эу   школыр  къэзыухыну  и  бынит1ым  я  щхьэр  игъейт, инженеру  пто-м  щ1эс  и  щхьэгъусэ  дунейм  ще-
к1уэк1  бзэджагъэхэм   хуэхеймк1э  зыщ1ып1и  щ1эгъэт1ысхьа  зрымыхъунур  илъагъути. Жунид  щ1элэф1рэ
ц1ыху  хеймэ  унагъуэр  зыхэпсэук1  обществэр  хьэк1экхъуэк1э  зэхэтык1эу  зэхэтым  розеля   и  щхьэгъусэм
дигъуэта  бынит1ыр  балигъ  хъуа  нэужь  тэмэму  ямып1ыу  щагъэк1а, я  адэ - анэхэм  къулыкъушхуэ  зэра1эм
къыхэк1ыу  щ1эныгъэ  нэыщхьэ  тыншу  зэзгъэгъуэтыфнухэм  , щыхуейм  деж  я  пэм  къихуам  хуэ, дэу  жунидрэ  езымрэ  псэк1э  здап1а  я  бынит1ыр  я дунейр  я  дунейр  яф1эмы1эф1у  тхьэ  псэун  ***йхэт.
     Сухъуум  загъэпсэхуу  къик1ыжахэ  нэужь  и  щ1энур  имыщ1эу розеля  зыми  жри1э  мыхъуу  куэдрэ  егупсы-

Розелярэ  гъэфар  мажидовичрэ   сухъуым   зэрыщы1эхэрэ  гу  зыхуащ1ау  зэхуэзэхэт. Розеля   шклым 
ф1ыу    еджат.    Аттестат  школым   къратыжар  и  адэм   щыригъээгъуам   апхуэдизу  и  гуапэ  хъуати дыщэ  ап-
щэ  сыхьэт   къихуищэхуау  -пл1ырэ  тхук1э   зэреджар   и   гуапэ   хъури. А  зэманым  розеля  врач  1эщ1агъэр
зыхилъхьэ   щы1этэкъми   и  тхылъхэр  къэбэрдей-балъкъэр  университетым  и  медицинскэ  факультетым
иритау   щытащ.ауэ,  ауэ  си  хъыджэбз   си  щхьэр  лъагэу  сэзыгъэлъэгъужам  ф1ы  хузощ1э  жы1эу  и  пхъу
жы1эда1уэм  егуэпэк1ар  хьэдэгъуэдахэу  щыуау  къыщ1эк1ащ
       япэ  экзаменыр  ятыну  къэк1уа  щ1алэгъуалэр  зэрызехьэхэу    университетым   утхэт  розеля  и  адэм  и  гъусэу  ахэр  къуажэм  ик1ыу  абы  щынэсахэм ,письменнэу  япэ  итамк1э  пл1ы  къихьат, иджы  итынур  биоло-
гиерати  ари  п1л1ы   ик1э   къимыхуэну  къигъэгугъэрт. Шклылым   экзаменхэр  щитым  зэи  зи1эжьэтэкъми,
и  адэр  жыг  жьауэм   деж  тесу  къигъанэри  розеля  и  экхаменационнэ  листыр  и1ыгъыу  вахтерым  деж  блэк1-
ри  и. Щхьэр  лъагэу  1этау  ет1ыуанэ  къатым  дэк1уейящ.
         Тутын   зыкъуоми  ирифау  зыгуэрхэри  псалъэгъу  къыхуэхъуау  розеля  къыщыбгъэдыхьэжам  и  адэм
хъыджэбзыр  и  фэм   итыжтэкъым  апхуэдизк1и   и  гъусэр  къигъэщтат.  Т1уи   къиьатэкъым, экзаменри  ита-
тэтэкъым  экзаменационнэ   листри  и1ыгътэкъым,  и  нэпсит1ыр   къещэщэхыуи  гъуэгт. Узыжэгъуэным  и
фэм   дэук1т   асхьэтым   розеля  и  адэм  и   фэм   дэк1ар. -ректорыр   апхуэдэхэм   деж  экзаменхэр  зэратым,
къызэры1ырахым  профессор  щьэджафэ  гуэри  игъусэу къ ыздак1ухьым ,  розеля   къылъыса  билетымк1э  от-
вечать  щищ1ымрэ   зэрихьэл1ащ.  Экзамен  зыриту  зыбгъэдэс  л1ыри  1энкунт,  арати  розеля  жи1эм  ари
ф1ыдыдэу  къеда1уэу  къыщыхъутэкъым, ректорым  и  псалъэхэр  къыхи1уу   дэнэ  ущеджар,  мыбы  укъыщэ-
к1уар  сыт врачу  уеджэн  уигугъэу  уи  апщэм   дыщэ   д сыхьэтхэр   илъу,  дауи  укъэк1уа  жи1эу. Абы  иужьк1э
розеля  оценкэф1  къыхуэьынут  сытми. Зэрысабийрэ  халат  хужь  зыщыгъыу  лажьэхэм  ехъуапсэу  къэтэджа
розеля  а  сыхьэтым  къыгуры1уащ  и  вагъуэр  зэрижар,  зэи  а  ректорыр  лажьэхунк1и  ар  врач  зэрымыхъунур.
Вы  л1ам  сэ  хэзы1у  жыхуа1эрати  чэнджэщ  кърит  щ1ык1эу,  уэ  ц1ыугъэнэ  щызек1уэ-щызэрахьэ  гуэрым
к1уэй  нэхъыф1щ  щыжи1эм   сыт  ищ1энт  къэтэджри  къыщ1эк1ыжащ
         врач   мыхъуами  абы   иужьк1э   бухшколыр   къиухри базэм   щылэжьэн  щ1идзау   унагъуэ   хъуащ. Ауэрэ
гокомым  инструктору   щ1эсау  зы   л1ы  делэ   гуэр  заму   я. Лэжьап1эм  къагъэк1уау  ижь  зэманым  розеля
и  1уэху  къызэрихкэрти   гъэфар мажидович   ф1ыгъуэр  къыхуищ1э  пэшэгъу  хэрыхуэхъурэ  сэбыращ.