Аслъэнджэрий рассказ

Махуэ  псом  жэнокъуэм  къутэу  къина  бульдозерым  ящ1ыжыну  елэжь  тракторисымрэ  абы  дэ1эпыкъу  сле
сарьхэмрэ  я  1уэху  зэрихуэуэрэ  аслъэнджэрий  зэримыгугъау  гуващ. Унэм  къыщыдыхьэжами,  т1эк1у  зи-
гъэкъабзэщ,  гъуджэшхуэм  и  сурэтым  зэ  ф1ыуэ  еплъыжри  и  анэм , ''псори  хьэзырыбзэщ  уемыдзэкъау  удэ-
мык1 ''  жери  къык1элъыджэурэ  гъущ1  куэбжэц1ык1ур  1уихри  я  пщ1ант1эм  къыдэувык1ащ. 1уащхьмахуэ
лъапэ  дэк1уей  гъуэгум  асфальт  щытралъхьэм  къуажэдэсхэр  лъа1уэри  ц1ыхуит1  узэбгъэдэту тыншу  ури-
к1уэ  хъууэ  тротуар  ящ1ати  абы теувэри  иригъэзыхащ. Зыгуэр  къыхуэзэу  имыгъэгувэм  чайнэм  щ1ыхьэу
зы  пиво  кружки  ирифу  занщ1эу  клубымк1э  иунэт1ыну. Бульдозерым  елэжьахэм  ядемыфа  щхьэк1э  1эф1у
ядэшхати  мажал1этэкъым. Аслъэнджэрий  и  пэк1э  колхозым  инженеру  лэжьа  уэздыгъей  нэ1иб  хьэуэ  къы-
химыгъэк1ыу  псоми   ядефэрт  ик1и   ядэшхэт.  Ар  къулыкъущ1эм. Къемызэгъщ. Къулыкъущ1эм  фадэ м  теу-
хуау  т1эк1у  зышы1э  хэлъын  ***йщ. Стденту  щеджэм   стипендие  кърата  иужь  псори  долинск  ''бочкэм'' зэ-
рыхьхэу  щытащ. Абдежым   шашлыкымрэ  пивомрэ   зырахьэл1а  иужь ,  ''кхъужьейилъэ''  санаторием  къэфа-
к1уэ   к1уэрейуэ  щтахэм   батэгъэш   аслъэнджэрийри  хибыдахэм   щыщщ.  Зэманыф1т  ар  псори  жып1эж  мы-
хъунуми.  Япэ  курсым   щ1эт1ысхьахэм  ректорыр  къащы1ущ1ам   пэжт  абы  студент  хъуагъащ1эхэм  къажы-
ри1ар-ф1ыу  феджэм  фи  щхьэм   и  сэбэпщ,  ф1ыу  феджэ,  илъэситхур   нап1эр  дэфхьейу   къефхьахыжам  хуэдэу
псыещ1эу  к1уэнущ   жыхуи1ар. Илъэст1  хъуау  аслъэнджэрий   еджэныр  къиухри,  къэк1уэжау   къуажэм  що-
лажьэри ,  университетым  щеджа   ''т1эк1ум''  нэхъыф1  игъащ1э  къигъэщ1ам  нэхъыф1 илъэгъуау  къыхуэщ1э-
щ1эжыркъым.  Узыщыгуф1ык1ынуращи  аслъэнджэрий  ф1эф1у   ф1эгъэщ1эгъуэну  иролажьэ  зыхуеджа, къы-
хихау   щыта  1эщ1агъэм.  Къэралым   къыдигъэк1ыуэрэ   колхозхэм,  совхозхэм  къахуиут1ыпщ  техникэм:
трактор  жып1эми,  комбайин   жып1эми,  автомашинэхэри   нэгъуэщ1  1эджи  абы  хэтыжу   ахэм  я. Лэжьыгъэм
и  къызэгъэпэщак1уэу  щытын   ***йхэр  инженерхэр   аращ. Ик1и  щытхэщ,  ик1и  щытынухэщ. Аслъэджэрий
колхозым  я  мастерскойм  лэжьэн  зэрыщыщ1идзэрэ  лэжьыгъэ-дисциплинэр  нэхъ  къэ1эта   хъуащ,  гу  лъа-
тэу  слесарьхэр  нэхъ  мащ1эу  фадэ  ираф  хъуащ. Ар  уборщицэ  мастерскойм  къегъэбыдыл1а  пэшхэр  зэлъы-
1узыъым  деж  къыщыщ1эдзау  псоми  жа1эр. Булдозерым  елэжьыну  жэнокъуэм  щежьэхэм, техничкэм  щи-
т1ысхьам  абы  куэд  щ1ауэ  тэмэму  игъэлажьэу  тес  суфян,  гъэпщк1уау  къыздищта  аркъэ  пэлыштофит1ыр
илъэгъуат   ауэ  зыри  жыри1атэкъым. Е мастерскойм. Щумыгъафэм,  е  губгъуэм щумыгъафэм  бгъэлэжьэн  уи-
мы1эу  укъэнэнри  хэлъщ  жыхуи1эу.
   Я  къуажэ  чайнэм  нэсау  аслъэнджэрий   плъэри ,  клубым  деж  ц1ыху  куэд  къек1уэл1ак1эу  зэрызэхэтыр
къилъэгъущ.  Ахэм  псоми  индием  щытыраха   ''цветок  в  пыли''  жыхуа1э  кином   еплъынхэу  арат. Клубыщ1э
ящ1ар  1эхуит-лъэхуитт  псори  къэк1уахэр  щ1эхуэнхэ  ***йт.  Апхуэдэу   клубым  ц1ыху   куэд  къыщек1уэл1ау
ищ1эжыр ,  адыгэ  тхак1уэшхуэ   к1ыщокъуэ алим  - къыщырагъэблэгъау  щытаращ.  Ари  гъэмахуэу   хуэзау
щытащ.  Аслъэнджэрий   етхуанэ   класс  хъуау   арат  абы  щыгъуэ . Пщэдджыжьым  жьыуэ  заужьри  зэдэзэ-
къуэр  дыгъэмыхъуэмк1э  мэкъу   1энащтэ  к1уахэт.  1эмбатэхэр  щ1ын   иджыри   яухатэкъым  куэд  мыщ1ау
зэраухуэрэ,  къуажэ  клубым   деж  шэджагъуэпэхэм  деж   хуэзэу  ц1ыхухэр  хьэп1ац1эу  къыщызэхуэсам. Гъэ-
махуэм  махуэр  бзыгъэти   псори   ***ту   ялъагъут. Хьэспэхъумэр  колхоз  правленэрм  щы1ау  мэкъуп1эм. Хы-
хьэжрэ   пэт  къыхуэзэри  къажри1ау  арат  1уэхур  зы1утыр.  Адэ   губзыгъэ  и1ащ   аслъэнджэрий  армыхъуам
дауэ   гу  лъита   аслъэнджэрий   алим   зи  усэхэр,  зи  расскзхэр  школым   щаджыр ,  нобэ  щэбэтщ  пщэдей
тхьэмахуэщи   уи   пхъэр  къик1ащ : к1уэй  уэ  абы   зыхумыгъэну
Адэ   губзыгъэ  и1ащ   аслъэнджэрий .адэ  щынэхъ   ц1ык1уахэми  абы и  адэр  къытешхыхьырейуэ,  лейу  къе-
шхыдэу   щытакъым   къеущыйя  мыхъум. Нобэ  щэбэтщ,  хъэрзынэу  иджыри  къэс  плъэк1ыр  пщ1ащ ,  к1уэй
алим   ик1и  еплъ ,  дахэу  жи1эми  еда1уэ,  пщэдей  тхьэмахуэщи къэнар  нэдгъэсыжынщ  жи1эу  и. Адэм  ***т
къыщищ1ам  аслъэнджэрий  къэу1эбжьау  щытащ ,  и ф1эщ  мыхъуу  тэлайк1э.  Уэлэхэ  хьэзим  уи  пхъэр  къи-
к1ам  щ1элэф1, мэкъур  дэнэ  к1уэжын,  ди  къуажэр  абык1э   къулейщ,  адыгэхэр  дызэрымыкъулейр  еджагъэ-
  шхуэхэрэ,   тхак1уэшхуэщ ,    хьет''  жегъы1э, фи  лъэпкъыр  лъэпкъ  уардэу  лъэпкъ  1ущущ   жылэ  псэум  зэра-щ1эри.  Уэри  абы  утемык1  жери   хьэспэхъумэ  я  мэкъуп1эм  къеблэгъам  аслъэнджэрийм  дамэ  кътригъэ-
к1ащ. Бахъсэныжь  лъэмыждакъэм  деж  зэ  зыхидзэу  клубым   щынэсам, бжэхэри, щхьэгъубжэхэри  1угъэ-
зэщ1ык1ат.алим  къэпсалъэу  трибунэм  итт. Сценэм  ит  ст1ол  к1ыхьым  щэк1  плъыжь теубгъуат,  абы. Бгъэ-
дэс хэри,  залым  щ1эсхэри  я  тхьк1умэр  тегъэхуау  микрофонк1э  къэпсалъэм  еда1уэхэрт. Аслъэджэрий  и
пхъэ  къик1ат. Алим  псалъэну  трибунэм  къызэрихьэрэ  куэд  щ1атэкъым. Сабийуэ  къыщ1идзэу тхэн  зрыщ1идзар   щоджэнц 1ык1у  алий  и  нэ  и  1э  къызэрытетахэми  гъэщ1эгъуэну  игугъу  ищ1ыжырт. Псори
жи1эу   хъуар   гъэщ1эгъуэнт ,  и  къуэш   нэхъыжьым  игъусэу  щ1алэ  ц1ык1ухэу  я  гъуэнэгъумк1э  щек1уэк1ам
абы  я  дадэм   къажри1ари  хэтыжу.  Ц1ыху   1ущ   гуэру  къыщ1эк1ынут  а  дадэ   жьыщхьэмахуэр,  алимрэ  и
къуэш   нэхъыжь   рашидрэ ,  ябзу  ягъэт1ылъыьжам   хуэдэу   я   гъащ1эр  зэрыхъунур   къыжезы1ауэ   щытар:
уэ  рашид   къаплъи   къэда1уэ  - дамэтелъ   птелъу   улэжьэнущ,  уи   къуэшым   ещхьу   щ1алэ   ерси   щ1алэ  лъа-
ги    ухъунукъым  ,  у   щхьэгъумц1ык1узи- тхак1уэ   усак1уэ   укъищ1ык1ынущи,  абы   зыхуэгъэхьэзыри   нэ-
хъыф1щ   жери   къыджи1ати   апхуэдэу   зэрыжи1пами   дыхуэзащ   жери    жи1эжу  аслъэнджэрий  я  къуажэ
клубым   щызэхихау  щытащ. Абы   къыщыхъуар   щызэхихар ,  я  дей   къэк1уэжау  игъэщ1агъуэу  щыжи1эжым
хьэспэхъумэр  я  мэкъуп1эм   къыщыхыхьам   и  мыхабзэу  ину  дыхьэшхри ,  пщ1эну1эмэ   аслъэнджэри   уэлэ-
хэ   уэри   умыщхьэц1ык1у   къэда1уэу   щыт   и. Анэр   игъэдыхьэшхауэ   щытащ.  А  махуэм   къызэщ1эплъауэ
лажьэ   ''л1ит1ым ''  хьэспэхъумэр   ауэ   къабгъэдыхьатэкъым ,  класс   нэхъыжьхэм   щык1уэм   щыгъуэщ  ас-
лъэнджэрий   ар   и  акъылым   къыщит1эсау   щытар. Пэсэрей   адыгэхэм   хабзэу   абыхэм   къадок1уэк1ыр  губ-
гъуэ   лэжьыгъэхэр    ягъэзэщ1эну   щежьэк1э   гъуэмылэф1и   къыздащтэрэ ,  абы   хуэфэщэн   мэхъсымэри  я
фэндырэм  ирагъахъуэу. Аслъэнджэрий   ф1эсабий   хъууэ   а   махуэм   зыкъримыгъэщ1ами,  шху  ирагъахъуэу
нэртыху   жэпкък1э   абдж   пт ул   нэмыщ1и  и   адэм   зы  пэлыштоф  зыщ1ып1э   щи1ыгъащ,  е  иджыри
изакъуэу   аргъынэр  хищ1эну   мэкъум   щык1уам ,  шэмэджымрэ   лъэппсылъэмрэ  нэхъ   удз  бацэ   гуэрхэм
деж  щигъэпщк1ум   гъэт1ылъыгъэ   гуэрхэр   ищ1ауэ   и1эти   аслъэдэрий   къызэры1ук1ыу  хьэпэмэри   игъэ-
хъуауэри  езыми   абы   т1эк1у   къыди1этащ
   теунэ   хьэчым   къуажэм   къыщырагъэблэгъами   зэ1ущ1эм  аслъэнджэрий  хэнау  щытакъым. Ауэ   ар  къы-
щыхъуар  нэхъ   иужьк1эщ ,   илъэсит1  хуэдэ   дэк1ау.  Алим  к1ыщокъуэр  зэрыта   трибунэм  иту  ''шэджэмо-
къуэ   лъэпкъыр ''  зэритхами   адрей  и   1эдакъэщ1эк1хэми   гупсэхуу   игугъу ищ1ау   щытащ.  Ари  гукъинэжт
ауэ ,  мыхьэнэшхуи  имы1э   хуэдэуи   нэхъ   ипэмк1э  щысхэм   адыгэ  тхак1уам  псалъэурэ   ''даже'' жи1эри
урысыбзэк1э   къыжьдэхуати   ину  зыжьу  дыхьэшхахэти   аслъэнджэрий  ар къригъэк1уау  щытакъым.
    Апхуэдэ   къуажэ   чайнэм  къыщыхъу  щы1эт. Уарэ -шырэ   жа1эу  зыри   къэмыхъуу   тэмэму   щ1ыхьахэр
куэд   дэмык1ыу   1эпщэрыбанэк1э   къызэрыщ1эххэу. Аслъэнджэрий  т1эу   дэбэкъуейяу  арат  дэк1уейяп1э
к1ыхьым   зэрегъэфау   зы  гуп  къыщызэрыщ1эхам. Аслъэнджэри  ахэм  иц1ыху  апхуэдэу  яхэттэкъым, ахэр
нэхъ   щ1алэгъуалэт,  участковэри  к1эщ1у  къэпщтырахэм  иужь  иту  и  шинелыр  жьым   зэрихьэу  къыщ1э-
жати  аслъэнджэр
Аслъэнджэрий  иц1ыху  абыхэм  яхэту  къыхуэщ1атэкъыми  я  1уэху  зыримыхуэу  яблэк1ащ . Зэи  щ1егъуэжат,
ауэ  я къуажэ    участковэри   къэпщтырахэм   к1эщ1у   яужь  иту  чайнэм  къыщ1эк1ау  щилъагъум  къызэтеувы-
1акъым. Зи  шинель  т1этар  жьым  зэрихьэу  блэзытхъуа  хабзэм   и  лэжьак1уэр  я къуажэм  къагъэк1уау  ла-
жьэу  арати  ф1ыу  зэрыц1ыхухэтэкъым. Ар  хьэжсетт  нэхъ   зи   ныбжьэгър,  аслъэнджэрий  зэрищ1эмк1э  ахэр
зэгъусэу  къулыкуъ  ящ1эу   дзэм   щы1ахэт. Хьэжсет  бжыгъэмк1э  къытек1уэ  я  классым   щ1эсакъым. Конт-
рольнэ  ятхами ,  оценкэф1  къихьыу   щытащ ,  пл1ым  и  к1эм  къихуэтэкъым   зэи. Ауэ  диктант  тхынымк1э
нольт,  ар  мыхъуамэ  университетым  конкурсым   матиматическэ   отделением ,  пл1ит1рэ  зы  щырэ   къихьау
диктант  урысыбзэк1э  итхамк1э  т1у  къихьри   къыпыхуауэ   щытащ,  иджы  ''шашлычнику''  лажьэуэрэ  ''жи-
гули''  къищэхуау  зегъэмызыжри  исщ.
     Аслъэнджэрий  хьэжсет  зыдэт  прлавкэмк1э  чайнэм   пиво  ефэну  щ1ыхьау   зэи  к1уэтэкъми, абы куэдым
къригъэлырт. Долинск  ''бочкэм''  деж   пиво  кружкэ   псы  щ1ы1э   хэмык1ау  ущефэу,  зыбутхыпщ1ыу  укъы1у-
к1ыжынымэрэ  у  къыщалъхуа  уи  къуажэжьым  пц1ыху,  укъазыц1ыху  у1умыуэу  ар  къуохъул1энымрэ  дауи
зытэкъым. Адрей   шашлычник   ахъшэр  къызэщэщэххэми  хуэдэу  хьэжсети , и  1уэхум  псынщ1эу  зыщ1и-
ужьар,  машинэ   къыщ1ищэхуфар,  налшык  къалэм  кооперативым  хыхьау   пэшит1  хъууэ  унэ   щ1ыригъэщ1ы-
фыр,    школым  щеджэхэм  ф1ыуэ  еджахэу,  ауэ  дэ1эпэгъу  зэрамы1ам  къыхэк1ыу,  уэрамым  гъэпк1ау
къыдэнау  щыта   шашлычникхэм  ящ1эр  ищ1эрти  арат. Ахэр  дунейр ,  гъащ1эр  тэмэму зэхэлъатэм  дзэм
ирамыджэу  къэнэнухэт, полигоным   яшэу  противагазыр  я  щхьэм  ф1экъуау  учением  хэтынухэтэкъым, жэщ-
к1э   постым   к1уэу,  автоматыр  и1ыгъыу  ''объект''  къыхуагъэлъэгъуар  ихъумэн  ***й  хънутэкъым. ''Конкурс''
жа1эу  школыр   къэзухахэм   къэралым  ирищ1эк1ыр   зэрышыпсэр  абыхэм  куэд  щ1ау къагуры1 уащ , хьэж-
сет  дзэм  к1уэу  къызэрык1уэжам  щхьэк1э   урысыбзэк1э  нэхъыф1у  тхэ  хъуау   ара ? Москва  мясо- молочнэ
институтым   зарчнэу  щ1эт1ысхьау   щоджэ . Я дежхэми  и  1ыхьлыхэми  и  ныбжьэгъухэми ,  я  классым   къы-
деджэу  щыта  свети  псоми   письмо  къазэрыхуитхыу  щытар  и  анэдэлъхубзэращ.  Щыщ1эт1ысхьэм  дзэм
къик1ыжаэм  льгота  я1эщ  жари  ***йти   кокурсым  пхагъэк1ащ. Иджы  умыц1ывыж  шдыжь   жыхуа1аращ
адыгэхэми,  света  хьэжсет  дзэм  щы1эхун  яхьри   бын   игъуэтыжащ, хьэжсет  сэ   абы  хуэдэу  зыри   схуэлъа-
аслъэнджэрий   нэху  къыщек1ам  дэнэ   щыхэтым  ищ1эжтэкъым. Хуэмыуэрэ  и  нит1ыр  къызэтрихри  хуэ-
мурэ    зыкъызэпиплъыхьащ,   псом  ящхьэрати  я  деж  нэху  къыщек1ыжа  хуэдэт .  Т1эк1у  зыкъиплъыхьри  къэтэджыну    къекъуащ    и   1эпкълъэпкъхэр    псэу   хуэдэт,  и  щыгъынхэри  шэнтым  зэрихабзэу  иридзэт
лъэпощхьэпо  щы1э  хуэдэтэкъым ,  сыхьэтыр  ирихыуэрэ     трюмом   трилъхьэ  хабзэти  иримыхауэ  и  1эпщэм
илът,  еплъымэ  йм  ежьак1эт   къуажэм  къэк1уэжу   лэжьэн   зэрыщ1идзэрэ   блым   ф1эмык1ыу  мастерскойм
щыдэмыхьа   зы  пщэдджыжь  къэхъуатэкъым. И  анэри  жэмыр  ишыну  къеджэ  и  хабзэти,  къызэремыджар
. Псори  зыр  зым  пыту  зырихьэл1эри  аслъэнджэрий  имыхабзэу  щ1эбщ1эхъуащ ?
        Къэсболэт  тутыныф1  ирфу  щымытам  зыри   къэмыхънри   хэлът. Иужь  зэманым  ''наша  марка''-р  зэпэубыда  хъуау  тутынафэхэр  гугъу  ирагъэхь. Ар  зыхэса  1энэм  щыбгъэдыхьэжам : ''гупмахуэпщий''  жери
щ1эсу  хъуар  къигъаплъэу ,  рымкэшхуэм  къепк1эу  аркъэ  изыу  иту  бжьэ  къратащ. Зэрыхабзэу , зыкъригъэзэк1ри  аслъэнджэрийм  къыъуишиящ .тхьэмадэу  щысар  ''райпом'' я. Бухгалтер  нэхъыжьрати  зэ- 
рыф1эк1а  дунейм  теткъым   ищ1эм  нэс  иримыфу,  иригъахъуэу  бжьэр  ишыижа   нэужьи  ядэмыт1ысу  хъуа-
къым  ди  ерыскъым  укъелъэпэуащ  инженер  щ1элэжьыр  жери. Ф1ыти   т1эу  ф1эк1а  мыуэхъуахэу. Кином  би-
летхэр  я1эу  къыщ1экри   абы  игъэп1эщ1ахэщ. Ит1ани  шэсыжыбжьэм   ипэ   тхьэмадэ  ф1эк1ыгъуейм  аслъэн-
джэрийи   имыгъэхъуахъуэу  идакъым. П1ащ1эгъуэр  ахэр  киножурналыр  иухау  тэмэму  дынэсынущ  жари
зыща1этыжым,  хьэжсет  къещэу  къыъуейу   къыщ1эк1ри   къасболэт  сымэ  закъык1эримыгъэхуу  хъууакъым.
Чэйнэм  щыщ1ыхьэм   къызэрыщ1эхахэр  мыхъуатэм,  хьэжсет  ар  къиут1ыпщынри  хэлът.  Аслъэнджэри  ири-
фамк1э   ирикъуак1эт  хьэжсет   бахъсэн   къик1а   къапщытак1уэхэм  ябгъэдэсыну,  ''хэгъэрейр''участковэ   1эмалыншэу  1ук1ам   ип1эк1э   щабгъдигът1ысхьам. Ц1ыхухэр  теуа  нэужь  хьэжсети  къак1уэри  1энэм  къе-
т1ысыл1эжата,  ауэ  аслъэджэрийи  т1эк1у  е1уб   жи1эу  хигъэзыхьакъым,  рулым  дэсу  къэпщщытак1уэхэр
ззыгуэрт1эк1ухэр  яхуэзэк 1уэц1илъхьау  бахъсэн   ишэжынхэ   ***йти.  Сэ  бжьэр  къадэзмы1этым   хьэщ1э
емыгъафэ  къысф1щынщ   жери , имыхабзэу  ядефэурэ   киоми   хэнащ,  чэфыжьыуи  хьэжсет  къы1уишэжау  къы-
щ1эк1ынущ  я  унэм.  Пщэдджыжьышхэ  ш хэу   здэщысым,  дыгъуэпшыхь  шхэ. Жыс1эхэуэрэ  укъызэмыда-
1уэу  удэжащ   апхуэдизу  ущыгувари,  уздэщы1ари   дэнэ  жи1эу   упщ1э   къщыритым,  серит1  хъууэ  индийскэ
кино  ''цветок  в  пыли''  жыхуи1эм   сеплъащ   щыжри1ам   ''алыхь  сыт   уеплъами,  сабэм  ухэмыхуэу    уи  щхьэр
ф1ыу   къэпхьыжыфам'' щыжи1ам   щ1ым   к1уэц1ырыхуам   нэхъ  къищтэнт,  чэфыжьыу  пщ1ант1эм  къыдыхьэ-
жау   зи   к1уэц1  къик1а   и   анэм   къилъэгъуа   нэхърэ.  Абдежым  щыпичри   аслъэнджэрий  зэи  я  къуажэ
чайнэм   щ1ыхьэжакъым,  чэф  хъухун   ефэнри  зэуэ  зэхинащ.дэтщ.  Гуп  хэсыну  щык1уэм  деж  аслъэн-
джэри  къыздещтэ,  дахэу  мэхъуахъуэ  1энэм  щыщысхэм  деж  жери,  ар  имыгъуэтым  и  закъуэу  губгъуэм
къэзыущыхьыу   ит  щхъуэжьым   хуэдэщи- зэ  зыгуэр  къыс1ухуэнкъэ  жери  адэк1э-мыдэк1э  зоуэ.
     Прилавкэм   къдэт ц1ыхухэм   къащхьэпрыплъри  хьэжсет  къилъэгъуак1эт , аслъэнджэрий  зиыдыгъуау
''быдап1эмк1э''  щык1уэм. Т1эу  сыбакъуэжым  бжэр  1узохри  сыщ1охьэ  жыхуи1ар дэнэт, и  дамэм  зыгуэр къы-
теу1уащ : аслъэнджэрий  ! -жери,  къаплъэмэ  къэсболэт ,  мэмышэ   и  щ1алэ  нэхъыжьырат. Абы  и  адэмрэ  ас-
лъэнджэрий   и  адэ  лъостэнбэчрэ  я  псэр  зы  чысэ  илъу  къыздэхъуахэт,  аслъэнджэрий  и  анэри  къыщахьам
здырахьэл1ау  щытар  абы  я  дежу  ягъэхъыбарт. Къасболэт  тутыныф1  хъэжсет  гъэпщк1уау  зэри1эр  ищ1эрти
гуп  зыхэсым  къахэк1ри  къищтэри  къигъэзэжау  арат,  зэре1убак1эр  къапщ1эу  ф1эмыщ1ым   хуэдэу  ц1т. Абысы1эщ1эк1ынщи  хьэжсет  лъэныкъуэ   егъэзу  и1ыгъ   пэш  ц1ык1ум  ущ1ыхьэныр  щхьэгъэпц1эжт. Апхуэ-
дэу  адыгэ  1энэ  ущыриьэл1ам   деж  жы1эщ1э  ухъум ,  узы1эрыхьахэм  нэхъ  псынщ1эу  уакъыщыхэк1ыжыф
щы1эщ. Арат  аслъэнджэрий  1эдэб  щ1эхъуари,  зыри  жимы1эу  и  1эблэм  екъу  къасболэт  к1элъык1уащ.

Аслъэнджэрий   нэху  къыщек1ам  дэнэ   щыхэтым  ищ1эжтэкъым. Хуэмыуэрэ  и  нит1ыр  къызэтрихри  хуэ-
мурэ    зыкъызэпиплъыхьащ,   псом  ящхьэрати  я  деж  нэху  къыщек1ыжа  хуэдэт .  Т1эк1у  зыкъиплъыхьри  къэтэджыну    къекъуащ    и   1эпкълъэпкъхэр    псэу   хуэдэт,  и  щыгъынхэри  шэнтым  зэрихабзэу  иридзэт
лъэпощхьэпо  щы1э  хуэдэтэкъым ,  сыхьэтыр  ирихыуэрэ     трюмом   трилъхьэ  хабзэти  иримыхауэ  и  1эпщэм
илът,  еплъымэ  йм  ежьак1эт   къуажэм  къэк1уэжу   лэжьэн   зэрыщ1идзэрэ   блым   ф1эмык1ыу  мастерскойм
щыдэмыхьа   зы  пщэдджыжь  къэхъуатэкъым. И  анэри  жэмыр  ишыну  къеджэ  и  хабзэти,  къызэремыджар
. Псори  зыр  зым  пыту  зырихьэл1эри  аслъэнджэрий  имыхабзэу  щ1эбщ1эхъуащ ?
        Къэсболэт  тутыныф1  ирфу  щымытам  зыри   къэмыхънри   хэлът. Иужь  зэманым  ''наша  марка''-р  зэпэубыда  хъуау  тутынафэхэр  гугъу  ирагъэхь. Ар  зыхэса  1энэм  щыбгъэдыхьэжам : ''гупмахуэпщий''  жери
щ1эсу  хъуар  къигъаплъэу ,  рымкэшхуэм  къепк1эу  аркъэ  изыу  иту  бжьэ  къратащ. Зэрыхабзэу , зыкъригъэзэк1ри  аслъэнджэрийм  къыъуишиящ .тхьэмадэу  щысар  ''райпом'' я. Бухгалтер  нэхъыжьрати  зэ- 
рыф1эк1а  дунейм  теткъым   ищ1эм  нэс  иримыфу,  иригъахъуэу  бжьэр  ишыижа   нэужьи  ядэмыт1ысу  хъуа-
къым  ди  ерыскъым  укъелъэпэуащ  инженер  щ1элэжьыр  жери. Ф1ыти   т1эу  ф1эк1а  мыуэхъуахэу. Кином  би-
летхэр  я1эу  къыщ1экри   абы  игъэп1эщ1ахэщ. Ит1ани  шэсыжыбжьэм   ипэ   тхьэмадэ  ф1эк1ыгъуейм  аслъэн-
джэрийи   имыгъэхъуахъуэу  идакъым. П1ащ1эгъуэр  ахэр  киножурналыр  иухау  тэмэму  дынэсынущ  жари
зыща1этыжым,  хьэжсет  къещэу  къыъуейу   къыщ1эк1ри   къасболэт  сымэ  закъык1эримыгъэхуу  хъууакъым.
Чэйнэм  щыщ1ыхьэм   къызэрыщ1эхахэр  мыхъуатэм,  хьэжсет  ар  къиут1ыпщынри  хэлът.  Аслъэнджэри  ири-
фамк1э   ирикъуак1эт  хьэжсет   бахъсэн   къик1а   къапщытак1уэхэм  ябгъэдэсыну,  ''хэгъэрейр''участковэ   1эмалыншэу  1ук1ам   ип1эк1э   щабгъдигът1ысхьам. Ц1ыхухэр  теуа  нэужь  хьэжсети  къак1уэри  1энэм  къе-
т1ысыл1эжата,  ауэ  аслъэджэрийи  т1эк1у  е1уб   жи1эу  хигъэзыхьакъым,  рулым  дэсу  къэпщщытак1уэхэр
ззыгуэрт1эк1ухэр  яхуэзэк 1уэц1илъхьау  бахъсэн   ишэжынхэ   ***йти.  Сэ  бжьэр  къадэзмы1этым   хьэщ1э
емыгъафэ  къысф1щынщ   жери , имыхабзэу  ядефэурэ   киоми   хэнащ,  чэфыжьыуи  хьэжсет  къы1уишэжау  къы-
щ1эк1ынущ  я  унэм.  Пщэдджыжьышхэ  ш хэу   здэщысым,  дыгъуэпшыхь  шхэ. Жыс1эхэуэрэ  укъызэмыда-
1уэу  удэжащ   апхуэдизу  ущыгувари,  уздэщы1ари   дэнэ  жи1эу   упщ1э   къщыритым,  серит1  хъууэ  индийскэ
кино  ''цветок  в  пыли''  жыхуи1эм   сеплъащ   щыжри1ам   ''алыхь  сыт   уеплъами,  сабэм  ухэмыхуэу    уи  щхьэр
ф1ыу   къэпхьыжыфам'' щыжи1ам   щ1ым   к1уэц1ырыхуам   нэхъ  къищтэнт,  чэфыжьыу  пщ1ант1эм  къыдыхьэ-
жау   зи   к1уэц1  къик1а   и   анэм   къилъэгъуа   нэхърэ.  Абдежым  щыпичри   аслъэнджэрий  зэи  я  къуажэ
чайнэм   щ1ыхьэжакъым,  чэф  хъухун   ефэнри  зэуэ  зэхинащ.