Два бутэрброды

 
На гары, на ўскраіне горада, сярод прыгожых катэджаў і старых дамоў,
галінастых дрэў і рэдкіх кустоў, стаяў адзін непрыкметны дом.  З раніцы, калі гаспадары дома сыходзілі хто куды, у двары дома гуляў рыжы кот. Ён заставаўся за галоўнага і сябе лічыў гаспадаром маёнтка.
Кожны вечар, калі на вуліцы запальваліся агні, а людзі пачыналі вяртацца дадому з горада, рыжы кот бег да брамы, заскакваў на слуп і чакаў сваіх гаспадароў.  Гаспадар быў смуглы цёмнавалосы мужчына, ласкавы, але прынцыповы, які любіць парадак. Ён нават адважваўся крычаць на ката, калі той сваволіў. Затое гаспадыня, як птушка, добрая і вясёлая, з вачыма колеру неба, вечна нешта шчабятала, пырхаючы па хаце.
У іх быў сын, год пяці, цёмнавалосы, як тата і вясёлы, як мама.
Калі вячэрняя імгла ахутвала мясцовасць, на гары заціхала і без таго сумнае жыццё. Толькі чуўся брэх сабак, даносіўся рэхам гарадскі шум,  зіхацелі агні шматпавярховак. У гэтую пару сям'я звычайна
збіралася за  сталом. Яны пілі гарбату, чыталі, смяяліся, нешта абмяркоўвалі, дзяліліся жыццёвымі гісторыямі. Ката, зразумела, запрашалі на вячоркі таксама.
 Але кот сам вырашаў, дзе яму быць.
 
 Набліжалася Раство.   Яшчэ з восені
гаспадыня пачала рыхтаваць 
падарункі. Яна любіла Раство  і часта распавядала сыну, як яны ў дзяцінстве з братам рыхтаваліся да свята.   У   яе бацькоўскай кватэры  на антрэсолях у шафе захоўвалася вялікая скрынка з ёлачнымі цацкамі:
рознакаляровымі шклянымі шарыкамі, распісанымі ўзорамі  шышкамі, медзведзянятамі, вавёрачкамі, мішурой.  Яны з братам упрыгожвалі   жывую ёлку,  вучылі  раствяныя вершы і марылі аб  падарункаў. А ў хаце пахла ігліцай і мандарынамі.

  Яшчэ ў яе сям'і любілі паштоўкі.  Атрыманыя паштоўкі захоўвалі
ў  скрынцы. Праз некалькі гадоў можна было дастаць іх,  ажывіць ўспаміны мінулага і адчуць часцінку цяпла.

  У адзін з суботніх дзён,
бліжэй да абеду, хлопчык узяў кармушкі для птушак і падбег да мамы:
- Мама, ты бачыла,  якія тата зрабіў новыя кармушкі і размаляваў іх?! Глядзі: чырвоная, жоўтая, сіняя! Яны як навагоднія цацкі ўпрыгожаць нашы дрэвы! Пойдзем са мной на вуліцу, возьмем хлеб, будзем карміць птушак!
  Хлопчык нацягнуў на сябе боцікі, надзеў куртку, шапку і выбег на двор. Мама накінула паліто і выйшла таксама.
 
 На вуліцы ішоў  снег. Тата важдаўся ў двары з лапатай, а рыжы кот скакаў туды - сюды па самаробнай лесвіцы, якая дастае да самага даху.  Кот яшчэ з вечара абнюхаў гэтыя каляровыя кармушкі. Але задаволены не быў. Па-першае, кот не любіў птушак. Па-другое, кот лічыў, што ў першую чаргу гаспадары павінны думаць пра катоў,
калі хочуць камусьці дапамагчы.
Раптам хлопчык сказаў:
- Мама, я бачыў, як хлопчык з нашага садзіка дражніў сабаку. Ён паказаў  жывёле нешта смачнае, а калі  сабака падышоў, ён засмяяўся і не даў яму есці. Гэта  дрэнна, так?
-Дрэнна, - адказала мама. -  Жывёлы таксама тварэнне Божае, яны
могуць быць галоднымі, хварэць, мерзнуць, адчуваць боль, як я і ты. Хто ім дапаможа, калі не чалавек?
Давай пакладзем хлеб птушачкам і пойдзем у дом. А за абедам
я табе раскажу адну праўдзівую гісторыю.
  Кот таксама мяўкнуў хлопчыку. На сваёй кацінай мове ён сказаў, што ён бы ўкусіў, або драпнуў кіпцюром таго нахабніка. Сабак кот таксама не 
любіў, але больш за ўсіх ён не любіў тых, хто крыўдзіў безабаронных  жывёл.
   Скончыўшы справы, сям'я зайшла ў дом. Пасля  вуліцы ён здаўся ўсім вельмі цёплым. Кот паеў са сваёй місачкі і скокнуў на канапу.
   Мама паклікала ўсіх да стала, наліла ў талеркі смачны боршч з мясам і дастала татаў яблычны джэм са згушчаным малаком.
  Яна і хлопчык вельмі яго любілі і елі лыжкамі.
- Божа, дзякуем Табе за гэтую ежу, - памаліўся гаспадар.  - Няхай яна заўсёды будзе ў дастатку і разнастайнасці ў нашым доме і каб мы заўсёды маглі дзяліцца ёю з галоднымі.
- Амін! - усклікнуў хлопчык і павярнуўся да мамы. - А цяпер расказвай  гісторыю.
             
              II
          
- Гэта было даўно-даўно, нядзельным снежаньскім днём, - пачала аповед мама. - Набліжалася Раство.  У павольным  танцы кружылі сняжынкі, як быццам радаваліся надыходзячаму святу. Мароз румяніў шчокі мінакам. З-за велізарных  хмар выглядвала сонца. Яно любавалася на
  людзей, белыя дахі, яркія агні ўпрыгожанага  горада  і ціха   ўсміхалася.
Па вуліцах сталіцы  ішлі дзве  іншагароднія дзяўчыны студэнткі у мешкавітых куртках і доўгіх чорных спадніцах.  Яны трохі вылучаліся сярод  людзей сваім адзеннем і ззяючымі вачыма. Раняшняя служба ў царкве скончылася.  Вернікі разышліся па дамах.
 А дзяўчыны  гулялі па горадзе, заходзілі ў крамы, балбаталі аб справах і чакалі вячэрні цягнік.
  Сённяшняя пропаведзь святара 
 была  аб добрых учынках. Святар казаў, што нават той, хто напоіць праведніка кубкам халоднай вады, не страціць узнагароды. "Напаіць вадой, гэта ж так проста", - думалі дзяўчаты. - Хіба за такі маленькі ўчынак належыць ўзнагарода? "Ім здавалася, каб уразіць Бога, трэба зрабіць нешта вельмі грандыёзнае.
   І дзяўчатам   хацелася зрабіць нешта  добрае і грандыёзнае  напярэдадні Раства.  Таму яны выдаткавалі амаль усе свае грошы на паштоўкі, сувеніры і розныя цацанкі. Усё гэта вядома можна было купіць  ў родным горадзе. Але тут жа ўсе было іншае, сталічнае. Гэта амаль як з-за мяжы.
Раптам недзе побач пачуўся  брэх.  Дзяўчаты азірнуліся і ўбачылі невялічкага сабачку. Ён быў чорненькі, з белай грудкай, вялікімі вачыма.
 Дзяўчаты пайшлі хутчэй-сабачка рушыў ўслед  ім. Дзяўчаты павярнулі на іншую вуліцу-сабачка таксама.
- Напэўна ен згубіўся, а можа яго
выкінулі гаспадары, як непатрэбную рэч, - выказала здагадку адна з дзяўчат.
Затым дзяўчына прыкрыкнула на сабачку:
 - А ну, хутка пайшоў дадому!
Але собака   далей крочыў за дзяўчатамі.
- Напэўна сабачка галодны.  Давай аддадзім  яму  сваю ежу. У нас  засталося два бутэрброды, - прапанавала  тады другая дзяўчына прыяцельцы.
 Яе прыяцелька, назавем яе Наташа, адказала  :
- Гэта апошняя ежа.  Дарога далёкая. Грошы выдаткаваныя. А што мы тады самі есці будзем?
Тут напэўна знойдуцца тыя, хто  яго пакорміць.  Горад вялікі.
- Яе звалі Наташа! Як цябе!  - перабіў аповяд хлопчык. - А як звалі другую дзяўчыну і што адказала яна?
- Другую дзяўчыну звалі Вераніка. Вераніка адказала, што Гасподзь ім абавязкова дапаможа, калі яны дапамогуць гэтаму  сабаку. Наташа не паверыла словам Веранікі, што Бог паклапоціцца пра іх. Ёй здалося гэта немагчымым. Яна ў душы засмяялася, як Сарра, якой анёл прадказаў нараджэнне дзіцяці, калі Сарра была старая . Наташа, вядома, верыла ў цуды. Але не ў гэтым выпадку.
Тут сабачка падышоў да яе і ткнуўся носам у спадніцу.
 Ён быў мокры ад снегу, даверлівы  і безабаронны.
Сэрца Наташы растала. Трохі павагаўшыся, дзяўчына адкрыла сваю сумачку і аддала сабачку два апошнія бутэрброды з каўбасой. Сабачка вельмі ўзрадаваўся , весела віскнуў, праглынуў бутэрброды і ўцек. А Наташа яшчэ доўга сумнявалася, ці правільна яна зрабіла.
- А што было далей? Бог дапамог ім? - спытаў хлопчык.
- А далей дзяўчынкі яшчэ  крыху пагулялі па горадзе і прыйшлі на вакзал.
Цямнела.  Яны стаміліся і змерзлі. Грошай у іх хапіла толькі на гарбату, і тое, без цукру. Але раптам яны заўважылі, што да іх набліжаецца нейкі мужчына ў футравай шапцы і цёплай куртцы.  Ён працягнуў дзяўчатам вялікі пакет і сказаў:
- Вазьміце, гэта   ў дарогу. Адна жанчына  прасіла  аддаць вам.
 У пакеце было шмат-шмат смачных бутэрбродаў з каўбасой. Хто была гэтая жанчына, дзяўчаты не ведалі. Але адно зразумелі, што Бог паклапаціўся пра іх, як яны паклапаціліся аб галодным сабаку, якому аддалі два апошнія бутэрброды. А Наташа здзівілася такому з'яўленню Божага  клопату і ёй стала сорамна за свае думкі.
-Мама, а адкуль ты ведаеш, што Наташа здзівілася і ёй стала сорамна? - спытаў хлопчык. - Вы з ёй знаёмыя? Або гэта ты і ёсць тая Наташа?
- Вядома, мой добры. Гэтай Наташай была я і гэтая гісторыя здарылася са мной, - адказала мама.
- Ух, ты! - усклікнуў хлопчык. - Як Бог добра ўзнагародзіў вас за дапамогу сабаку!
А затым падумаў трохі  і спытаў:
- А калі я падару на Раство  шакаладны kinder суседскаму хлопчыку, мне Бог таксама падорыць поўны заплечнік шакаладных яек з цацкамі?

              III


Пасля абеду хлопчык звычайна клаўся спаць. Тата прысеў да яго на ложак. Ён ласкава пакалашмаціў хлопчыка па густых валасах і сказаў:
- Спадабалася табе маміна гісторыя? Бог шануе ўсё сваё тварэнне і чакае, што чалавек будзе беражліва ставіцца да яго. А яшчэ Бог бачыць сэрцы людзей і за дабро ўзнагароджвае дабром.
Хлопчык доўга ляжаў на ложку, глядзеў у акно, як падае снег, і думаў аб пачутай гісторыі. Кот таксама скокнуў на ложак да хлопчыка, і прыціснуўшыся да яго, думаў
аб сваiм, аб  каціным. Затым хлопчык і кот заснулі. І прыснілася хлопчыку, як яны з катом рабілі добрыя справы.  А за іх дабрыню Бог на Раство  даў хлопчыку поўны заплечнік з прысмакамі , а кату - поўны тазік курыных грудак.