Бикала хабар. Сказание о Бике авторский эпос на ку

Абла щала дичиб, цихъле дай Аба
Чабхъунне ттабичиб бухал батирте
Щала бац гьабулкьун щакледай Аба
Ще бучIи бидагъиб тиб багьадурте
 
Жилюхьа читтищиб юргъа учучиля
Вашилялва  Аба, уула дуналже
Гьай бакьиб уучея, яракьле валгун
Вашилялва Аба ятул дуя сун?
 
УцIая таквдакьиб вя кабеччийда
Улбалла лишанне аксавхахъийда
Юргъа уче иля ташагъа гьалмагъ
УкIильжиль чийбукъа пикрумалла мах
 
Дуя йишюкаба улбалла щала
У аквазиб дунаа  цIутте ицIала
Уя йишючилле щантатал цIахдихь
Уя йишючилле уула гIяйибдихь
 
Хвала аквла къаттаб ас баккаб кьанну
Асла михъай диля, батуул вахьава
Таркамала диикьааб муте баккабну
Мутилля хъяб диля батуул вахьава
 
Хвала акIвла къаттаб асла баччилле
Асла кулиххала итти сакъиля
Таркама дикьаажиб, муте баччилле
Мутиль беешиб агва итти ассиля
 
Гьуухъацциль кагьутте ду кежилайи?
Сапарриль сагъутте, хьад яччиляи?
 Гьуухъацциль ду кагьиб кадайижилле,
Къукъу ццабла маака диже каттатаб.
Саппариль вийсагъиб хьад яччаччилле
Хьад яччизий аквал  сун гIумру дахьаб
 
Чакайля бикIижиб, бухаре кьапа
Эхъалла къичулжиб, магьилля ииже
Гьай аман  гьай ухуб, видажи гьалмагъ
 Пяб бац таман духе ду гьегъе кежиб
 
Хьун юкьи чIавалла къатта ттайичиб
Мутилля мучIалъя къахъиже чаахъиб
МучIал щинне бицIи мад асла къуткъа
Къуткъана шин катIи цIуб асла кIуцIул
 
Шинниже бидаагул тиб чахьад юсбе
Ихтад гьегъе бахьул ккамажуб хьунне
КIве-кIве лат тикбичиб гъайлея бахьул
Салла-сали  чула бягIна куб гьабкIул
 
Виккузив викабну, ай чахьад юсбе
Юсбалла хабурте дам гьаттильгвина
Ищиля мурад аг, ай ккама хьунне
Хьунналла бягIна куб, дам гьабильгвина
 
Ицце гьабильгвидал ниссиля хабар
Мугъбалла акIуубад азбар бицIи саб
БагIна куб гьабильгви бухале кьадар
Гъюж улбалла иля  щала дяххи саб
 
Бухаре кьапIалла духий хабурте
Магьилля ижилля бухий бягIна куб
ХIязли аде мужиль бель бяссун ваате
Агъвидиль укъузиб, бухекьал маакуб
 
Шинне бицIий бекъиб мутилля муучIал
Гванзалце бинбехиб кве багабкахъад
Къюнне бицIий бекъиб мад асла къуткъа
Къукънацце бишбехиб бутIнад гьабкахъад
Къуткъа бицIий бекъиб цIуб асла кIуцIул
ЦIутте къакъа агул къатта вибегьвад
 
Щилля кьакьубнацций лаккатле югад
Хъиль гьалак укIили хъуне букIакIул
Юхъна диля аба хъиль кежиб яккад
Къанват дараилля  дам агва ииссул
ГIунтIай йикIель юцце йидахиб яккад
ЦIиквайля бюкья кIаз, мутиль бидигул
 
Дараилля агва саалли бииссакъа
Вийсакъул саб аба укIилля гьалмагъ
ЦIиквайля бюкья каз саалли чикахьва
ЦIутте ваатиль кищиб сакъулсав гьалмагъ
 
Варе диля юссе уула гъай дихва
У  айиккуилля сункубте дихва
Гьалакссиб уукIили эгъаквал бихва
Асад асад аба, эгъаквал йихвай
Либиль ще буч1унзиб, ссункуб типпихвай?
 
Са кве налте гъайя абаце гьаиб
Хьуниже чийгьузий хъалта чигьехъун
Хьай щилля хьунижиб тиб  кьюкья бакьиб
Жагьильталла аскар, лакле гьабулхъун
 
Се тал сукъур духуб биччидиль улбе
Ильтте дахквилязиб бе сабагъильтаб
Дявальжиль сабагьиб сухIбат микъубе
Кьюртла хъиль кежизиб дам кабилькIунсаб
 
 
Тала  теебагьул тиб цIуттезиб ууче
ЦIуттезиб уччижиб цIуттезиб ваате
 
Йиндидква, якьидква аскарри хьунта
Ай аскар букузив, уучиля муутта
Аллагьла хъятирри ууче тIашагъа
Са диля хIурматли, ваате татIахъа
Аллагьла хъатирри, ууче тIащагъай
Са диля хIурматли, ваате татIахъай
 
Сагъилля укIатте, улбалла щала
Бель дициб улбея сагъиб вихвава
Кеежилля укIатте укIилля мурад
ХIярхIяль бяхъиб укIе кеежиб бихвава?
 
Натталццид к;ве ц;утте шарабла улбе,
Силий чидгьуладан  йиккузий диже?
Ц;уб асла чахлиццил к;виял муте някъ,
Силий дуццаццулва х;якьле жан АллагьI
 
Натталццид к;ве уле чидгьий диихвава,
Ит;инжуд бельдиль, диц;иб духале?
К;виял муте някъ дуцций диихвава,
Душманна туйлидиль далгъун духале.
 
Туйле далгъун нухъбад инжит викьули?
ХIярхIя биначчибзиб уукIе иццули?
Туйле далгъун нугъбад инжитле ада
Ниссиля личIабли инжит вихулда
ХIярхIяль бяхъиб уукIе  иццузиб аде
Нуссад баакьиб личIаб агул бухадиль
 
На диля укIилля мурадла гьалмагъ
Са гъай либал диля ицце гьаизиб
Дус кабкакважиля цIиквай юкьмякьят
Ду авикку инсан гъючквивикьмекьит
 
Яхле дус кабчильтаб цIиквай юкьюлле
ЦIа каттатул йиккуд, ацце къиль аквал
Яхле у авиккузив гъючIквивакьилле
Гъючбикьу укIилля  иццалал йибкIуд
 
Тупанг бинихьубзив душман ваччийда
Туй беехиб душманна тиме ахъида
Иля юргъа ууче дам муутта йижи
Мутиль бищиб ххиржан душманни бехи
 


ГIугъбугла гъвабзнацце тиляде юккад
УукIе батбухъахъи, чибуута улккад
ЧIа цIутте душманне щала бяххяиль
ЧIа багьнал бицI улбе чикатихьаиль

Вахкваттаи ищи тупанг ихьубзив?
ГIямудган туй бехиб нюхъбе далгъунзив?
Дибаала чибуута, чибля чийбиччи
Иялал биккулда хъилиль ттайичи

Валагь  диля юцце, дурусле укIул
Хайдакьан удаба тупангтад бугъул
ЖугьутIалла къаттаб викабжиб бачче
Иля гьалмагъ ГIалий хIярхIя сабачIе

ХIяттихюль бикIалцIиб бахкви ажажи
ГIяммудган туй бехиб чидиль вяхъаиль
Читтулхъун диигъ бикIул бея бидажи
Бац гьабхъун ваккада муссе кичиб иль

Дахкви бичче аба хайдакьла щиме
Ахъи бичче аба душманна тиме
Бахкви бичче аба хайдакьла дуцца
Дяххи бичче аба укIильцциджуд цIа
Вааччийдаква аба цIутте дяйля вагь
Чиблялгув ватиквид уккилля гьалмагъ

Юкьмякьят, юкьмякьят, ва диля юссе
Юкьмякьят, юкьмякьят их Хайдакьицце
Яракьле балгунжуб жагьиль гуладиль
Бухакважуд  дакьи йихваи удиль

Гьегъе кицци иля атта ливаква
Ахтарак ухузив уцце ливаква
Хайдакьла муднацций ийдахъилялде
Дуццалла хунижиль чийюхъилялде

Атта ливаквали ду Биика лийда
УцIе ливаквали хиржан атIийда
ДецIа диля аба хьунили ккулчме
Южиквид ахъаквал душманна тиме

Диля юхъна абай ду ляв якIакIад
Юргъа ууче бечиб щильцциль тта йикад
Хайдакьла муднацций, хвала дуццалцIий
Улбе дацIи диля душманни юмцIий


СахIарра дагъильтаб, ууче кабяхъиб
ЦIа бикIуб кежибде яццала ахъи
ЦIа бикIуб щалали их акIвла къаттал
Лак ахъиб тасицций училя муутта

Ча щандиин а юссе, чинаал сякьиттин
Уй  бахьахьу муссан сагъун аккатин
АкIвла къатта кежиб казчибан хьунул
Хъямжуб уй липихва яниль гьабахьул

Саял ибт вихмехут, кьябля иля жан
ЦIуб чахла къаргулли, гIямудган ххиржан
Ажийзиб, бухийзиб Аллагьла кьадар
Гьегъе кабиццизиб, кIе къиримажар

Азий хъалла щильцций гьаттакIубзийда
ГIугъбуган абадиль гьайикьибзийда
Баакьибзиб личIабла  чибля багьандан
Хайдакьла щимацце ттайичибзийда

Се личIаб бакьаттин гIугъбуган юссе
Тюмалля баццахъиб иль юргъа ууче
Чиблялгу йикатти акъ дубуртацций
Аллагьле кейтину гIях пикрумацций

Ливде ГIугъубажив  са диля душман
Балкнад йикьул йихвад гьарбе  “гьай аман
Хе душман кахьвизив инсан ухаадиль
ЦIиквайли юкьилле кахьубзивля хъиль”

Даакьибжуд балкнея Аллагьли  дакьай
Хайдакьла гьухънацциль кахьуб висакъай
Их кагьуб багьадур ваччи ттайикад
Хайдакьан гъвабзала ажий яччиб хьад

ГIугъбуган багьадур ГIялея вахквад
Жугьуталла къатаб их дудиль кахьвад
Дамми цIиквай сякьи личчаб де иля
Уучиже чикеже, щильце дукьилля
Маллубнея сачиб магьар бакьиля
Михъ бакьиб диля хъиль цIиквай ючиля

Маллубнея сачиб махьаръя бакьай
Дунуппе кабатул михъ ттабидагъай
Ахирья  вибеххул сикIал бидажи
Уже у хайдакьан адаме ажий
Са дуччиля иял иля ххюль йихва
Ччавал бусаллабе нисси липпихва

Ххарк биччиб уссун тив Аллагьла душман
Бакьа кIена гьунар гIямудган хиржан
Бухахатте удиль ГIялля жан думкIи
Душманна кIултанаб бухе бель билькъи

Душманна кIулталце гIягна бинатIид
Туй бехибжуд нюхъбе агъв бутIал далгъвид
На чибля чийбиккад, тимея ахъад
Мутта йижиб ууче щильццце гьай бакьад

Щильцций ГIалла аба, хIяссая бикъул
ХIясса кабиццу къил, мугъбаддиль бицIул
Йиссмессут гал валххун михъай бегъубзий
Михъай балгъун хивну  ГIяле кахьубзив