Шорские четверостишия

-1-
По тагларымны мен кёёленчам, э Кудай!
По сугларымны да кёёленчам, э Кудай!
Чер-суга пара-берип, анда абырбым,
Аал-турада ла абырым чок, э Кудай.
-2-
Том суг кажынга энип, тосканче иштим,
Ол Том суг, тамныг суг, кичийимде полды.
Ам Том кажынга энип, ижерге полбассынъ,
Наа кижининъ чабалы сугды ёлдирди.
-3-
Мен тугамда, по чер пашка полуп турган:
Арыг суг арыг тобракпа сарнап аккан,
Арыг чыш, арыг тегри, энъ мёзюк таглар.
Ам ол арыйы, мёзюги, кёр – чит-парган.
-4-
уш терек, кёзнек алында шоолап ёскен,
уш терек, пай пюрлеринме мага кёрген,
уш терек, ёрт полганда, четтире ёртеген,
Ам ылар сагыжымда уш кудай пол-парган.
-5-
Палам, сен тадарзынъ, тадар калыктынъ
Палазызынъ, аны сен ам ла пилдинъ,
Пилдинъ пажынъма, ам чюрегинъе сал.
Чюрегинъме тегриге ёре шыктынъ.
-6-
Танъ аткалак, чылыг чарык шыккалак,
Эбре черимде кара, пирда кёрюнгелек,
Солган чилеп парчам – кёрюнгелек чолба.
Эбре чер-сугым, мен да, ажа – пюдюргелек.
-7-
Чулатта пир ле тириг чери пар – агын суг,
Чулатпа ык чёрерге полушча – агын суг,
Кежип саназанъ, азактанъ чыгылдырча – агын суг
Турарга пербенча, тогланып актырча – агын суг.
-8-
канче-канче сёс тилде пар, энъне кыймадок сёстер.
Унънарга саназанъ – «ичем» те, «абам» те, «элим» те,
«Туган черим» те, «кайран чон-калыгым» те.
кыймат та ползалар, ылар мага ам – шала кызыр сёстер.
-9-
– Кёёленчам ма аны? – суранчам позумнанъ.
– Кёёленчам мен аны. – укчам иштимненъ.
– Кёёленменчам аны.– алдым миизимненъ.
Ол ёлди. Улгап-чёрчам, токтадым ананъ.
-10-
Ырыстыгок полгам, эштиг аргыжымныг полып;
Аргыжым иштим чылыткан, кюн чилеп кёйюп;
Ананъ ноо-ноо пол-парып, аргыжым сооп-парды,
Чагыска чёрчам ам, калтыраганче тонъып.
-11-
Тогашкамда сеенъме, иштимде козан сирлеген,
кыйзында арслан: – Пар, пар кёёлен! теген.
Ыларданъ ёре – югю: – Токтап тур, манъзыраба.
Аанъ кыймадынъ кёрерге маттап – чёптеген.
-12-
Кем – иштерге, чиирге, узурга келген.
Кем – юргюнерге, ёргенерге келген.
Кем – аргас, чарабас, алыг поларга келген.
Мен – ам даа таппадым – ноога келгем.
-13-
Тадар ла полза, кёриб-алып, кынчам,
Тадар ла полза, кёнънюмге четча,
Палларга, улуг кижилерге ачынчам,
Тадар кыс, ол энъне чараш кысчак.
-14-
Чон-калыгыбыстынъ чакшызы – сензинъ.
Сёстиг кижибис, сёзинъме – теренъзинъ,
каастыг кижибис, каазынъма – кюлюксинъ.
кыс, эпчи пол-келип, – чарашсынъ, кензинъ.
-15-
Эркемай, по чаш;а к;;ленерим сени!
Чары; к;нзи; ма;а, ;айран к;;ленгеним!
Ийги-;ш к;н пораан пол;ан да полза,
Аа; ;ч;н чарабас ;ачырар;а мени.
-16-
Сейбе а;аш ;ыйзымда ;скен,
Аа; честегини; таамныйын чиигем.
Соо; ла шап;анда, честеги таамны;.
Ма;а да, ;ыш;ы келзе ле, чады; таамны;.
-17-
Ту;ан-;скен аалым, Орбу; теп адал;ан,
;г;с та;а Ымайта; па;рына; ол ;ара;тап тур;ан,
Ана; Том су;а эн-келип, а;ын су;а к;рген.
Ол а;ын су;ба тем а;ты, кем да ол темни тут полбан.
-18-
Сее; к;;ленген кижизи, ол са;а э;не ;ыймат.
;рг;нерзи; - а;тап пилинмен, – аана; ;ч;н сананчат;
Ырысты; пол-парарзы;, аа;ма пирде то;ашчат;
Ол са;а тезе ;ынмаза, ;лерзи;, ул;ап, сы;тапчат.
-19-
– Сени мен к;;ленчам.– тепчам. Сен тезе ;н пербенча;.
Полар;а пирге санапчам, сен тезе, ;ат;ырып, тесча;.
Са;а, эркем, к;рер этчам, сен тезе кедре к;рча;.
К;нд;с к;;ленмен, ;ат;ырып, т;жеринде ле к;;лен ч;рча;.
-20-
Ту;ан та;лы; черибис – ча;ыс пир ле!
;айран ;алы;ыбыс – ча;ыс пир ле!
Пирде к;;лензе;, ол кижи; – ча;ыс пир ле!
Пилги полза;, са;а чары; по – ча;ыс пир ле!
-21-
Та;а шы;са;, ол та;да; к;р черди!
Та;лар, та;лар, та;лар – шабал пашты;,
Та;лар аразында – су;лар, су;лар а;ты;.
Ноо;а да к;рзе;, парчын алтын ;ыйматты;.
-22-
;узу; а;аш, пилет, тадар черди; п;лг;зи.
Том су;ды кешсе;, ;орай анда па;лазы.
Ам ол па;ла чо;, т;гезин кезибистилер.
;узу; эбес, апса; а;аш ам алча ол та; аразын.
-23-
Пар полды;, тадар ;алы;ым, пар полды;.
Тадар ;алы;ымна; пир темде мен ту;дым.
Тадар ;алы;ты; с;з;нме ичем сарнады, айтты.
Пурнада тадар с;с, соонда ;алы; туйу;;а полды.
-24-
Пис ;зере айтчабыс: – Эзен!
П;;нг; с;спе: – ;азы; пол сен!
Ээде айт;ылап, шынап эзенмис,
;азы;сы; сен, ;азы;пым мен.
-25-
Пир ;ада са;а к;рибискеним –
К;;ленибистим сени!
Ол темне; ала, ;айа;а да к;рзем,
Сени ле к;риб-алчам, к;;ленгеним!


Рецензии