Изленген насыб

Окталогия "Ас-Сафи" – эпическая драма с элементами лирики философско-дидактического содержания в 8 частях, 40 книгах, 124 тысячах бейтов – крупнейшее поэтическое произведение мира одного автора (~346K/~920К, материалы готовятся к публикации). Литературный колосс карачаевского писателя уже обошёл по объёмам греческую "Илиаду-Одиссею" Гомера (29К), индийскую "Рамаяну" Вальмики (48К), персидское "Шах-намэ" Фирдоуси (120К) и индийскую "Махабхарату" Вьясы (180K), пока уступая лишь кыргызскому эпосу "Манас" (396-416~500К). Окталогия ни в печатном виде, ни в электронном варианте не продавалась и не продаётся – находясь в свободном доступе для всего человечества.
Окталогия "Ас-Сафи" Шукура Тебуева на официальных ресурсах произведения:


Международный профиль произведения
https://www.tumblr.com/as-safi-octalogy-poetry
YouTube
https://www.youtube.com/@assafipoetry
Стихи.ру
http://stihi.ru/avtor/shukurtebuev
Medium
https://medium.com/@shukur_tebuev
Яндекс Дзен
https://zen.yandex.ru/id/5f4b9a4152ad3101b4020e51
Автор.Тудэй
https://author.today/u/shukurtebuev
Wattpad
https://www.wattpad.com/user/shukurtebuev
Penfox
https://penfox.ru/author/shukurtebuev/
Readli
https://readli.net/profile/686167540/books/
Litsovet
https://litsovet.ru/user/106468
Yapishu
https://yapishu.net/user/shukurtebuev
Библиотека Поэзии
https://poems.su/authors/shukurtebuev/
СИ
http://samlib.ru/t/tebuew_s_s/



ИЗЛЕНГЕН НАСЫБ
Тебуланы Шукур



Солтанны арбазында уллу къууанчха хазырланыу барады. Джашы университетни бошаб келгенди.
Ныгъышны иелери, къартла хапар айтадыла. Джаш тёлю тёгереклерин алыб тынгылайдыла.
Орамны башындан  «Волга» машина айланды. Иги тынгылагъан «орай-да» теген тауушну эшитирик эди, алай а, орамдагъыла да ныгъыш хапаргъа тынгылагъан болмаса, келин келликди деб, къулакъ салгъан джокъду.
Этилген къууанчны иеси, Азан, къызны къачырыб келиб, тенгини  юйюне элтиб, атасына келечи джиберди. Хапар келгенлей арбаздагъыла да орамгъа чыкъдыла.
– Келин къайда, келин къайда? – деб, келинни кёрмей экили болдула. Келечи, келген къыз башха миллетден болгъанын айтханында, Азанны атасы, анасы да бирден огъайны басдыла.
Азан юйде этилген оноудан хапарлы болгъанлай, сюлдюрю тюшдю, къайры элтейим деген сагъыш алды башын. Ол эрлай, машинагъа миниб, шахарда тенгине атылды. Къызны къатында Азанны тенг джашы бла келинни биргесине келген  къыз къалдыла.
Бираздан эки «Москвич» машина Алхазланы юйлерини къатына келиб тохдадыла. Орамдагъыла, къызны адамлары болур, бир ишексиз да къызны адамларыдыла, алларына чыгъайыкъ, дауур болмазча этейик деб:
– Багъалы къонакъла, хош келигиз, джаш адамла джашлыкъ этгендиле, биз билмеген иш ол толу иш болмайды, аны себебинден биз разылыгъыбызны бермегенбиз, – деб, джарлы азыгъын алгъа къабар дегенлей, толу хапарлы этдиле келгенлени. Келген уланла къызны джанындан болсала да, аллы бла нек келгенлерин билирге тыйынчлы эди. Аланы бири  къызны сюйюб, аны ызындан мысхыллай келгенледен эди.
Машинадан чыгъыб, не айтыргъа билмей симсиреб тургъан джашла болумдан толу хапарлы болгъанларында, бетлерине къан уруб, къууаннганлары танылды.
– Биз да разы болмагъаныбызны билдире келген эдик, энди къызны къайдасын айтсагъыз, сиз да биз да изленгелей боллукъду, кесибиз алыб кетер эдик, –  деб, сабыр тюбю сары алтын дегенча, сёлешдиле.
Тамада «кимсиз» деб да сормай, джашланы бирине:
 – Болгъан джерлерин кёргюзт, – деб оноу этди.
Къыз болгъан юйге джетерге, келген джашланы бири:
 – Бизни юйге киргизтиб  айланма да, кесинг чыгъарсанг биз разы эдик, – деб билдирди.
Биргелерине баргъан джаш, келин болгъан джерге кириб:
 – Туругъуз, машина келгенди, башха джерге барабыз дегенинде, къызны нёгерлери сёз салмай орамгъа чыкъдыла. Къыз аланы танымазча, келген джашла бир машинагъа олтурдула, экинчи машинагъа Азанны тенги Рамазан, келген келин бла нёгер къызы  миндиле.
Эки машинаны бирин къызгъа хазырлаб келген джашла, минерикле орунларын табханлай, орамны ёрге думп болдула.
 Бираздан, Азан шахарда тенги бла сёлешиб ызына къайытды, алай а къуру арбазгъа келгенин билгенинде, башындан тутуб, босагъагъа олтурду. Ол этилген артыкълыкъны джутуб къоялмай, бабаларына джукъ айталмай, келген джашланы кимле болгъанларын сезиб, бар ачыуун алагъа джетдирирге изледи. Кеси кириб барса да саллыкъды баргъан джерине къауугъа,  алданнган негери, Рамазан, анда болгъанына да ишеги джокъду.
– Мен къызны къалай сыйырылгъанын кёргюзтейим, – деб ёрге къобду. Аны «Волгасы» сау болуб, Азан, этер ишинден тыйыллыкъ тюлдю. Машина, къуш учханча, элден чыгъыб, энишге айланды. Джолда джеталсам деген умут юзюлмегенлей, къыз джашагъан элни къыйырындан кирди.

***

  Азан адетни бузмагъанды,  келечи къызны элине да баргъанды.
Къызны джуукълары да болгъан ишге чарлаб, алай болса да, дунияда болмагъан зат тюлдю, ушагъыусузлукъну къояйыкъ деб, ызындан барлыкъ адамларын хазырлай башладыла.
– Кеч болгъунчу барыгъыз да толу хапар бла келигиз. Сюйюб баргъанма деб къарышса, артыкълыкъ этмегиз, – деб ашырдыла.
 Къызны адамлары эки машина болуб, къыз баргъан элни къыйырындан кириб,  ахыры излеген джерлерин табыб, машинадан тюшдюле.
Арбазда адамла:
 – Энди уа нек келдиле? - дей, адетдеча ичкери келигиз деб, юйге чакъырдыла. Тамадалагъа, къызны джанындан адамла келгендиле деб, билдирдиле.
 Келген къонакъла, бизге асыры сууукъ тюбейдиле деген акъыл бла, ичкери кирдиле.
Арбазны иелери:
 – Алыб кетген шой эдиле да? Сюйрелмеген къызны алыб кетиб, ызындан келген адет не болду, – деб  сескели халда  тюбедиле.
Келгенлени тамадалары этилген оноугъа сыйына:
 – Малы тас болгъан да излейди, биз къызыбыздан хапар билирге  келгенбиз, – деб башлады сёзюн. Ол ушагыуулу халда сёзюн ангылатды, алай а мындагъыла, не айтыргъа билмей, биразны шум болуб туруб, эс джыйыб:
 – Багъалы къонакъла, сизни айтханыгъызны биз къалай ангыларгъа да билмей аны амалтын тынгылашдыкъ. Къызыгъыз бизге келирге, ызындан джашла келиб, сизни атыгъыздан сёлешиб алыб кетдиле. Ала  кетгенли эки сагъатдан озгъанды, энди сиз хапарсыз болуб келдигиз эсе, сора ала кимле боладыла да? – деб юйню джанындан сёлешген соруу салгъанча айтды. Бары да бири-бирине къараб, не айтыргъа билмей, тынгылашдыла.


Келгенле ненча болгъанын, не машинала бла келгенлерин билдирдиле, алай болса да, къонакъла ол джашладан хапарсиздыла.
Келген къонакъла не айтыргъа билмей:
 – Биз элге барыб хапар билдирейк, – деб ёрге турдула.
 Бютеу районда юч телефон болгъан джерде, терк хапарлы болур ючюн, машина бла ызларына барыргъа керекдиле.

***

Къызны алыб кетген джашла, излегенибизни тилемей алдыкъ, энди бизнича ким болур деб, кеслерини адет бла джууукъларыны юйюне элтиб, къызны адамларына келечи ийдиле. Къызны  келтирген  джаш, Ауес, ол да бек менме дегенледен болгъанын танытды. Колхозну председатели болгъанын билдире, къарачайлыладанмы осалма дегенча, къызны джылагъанына да къарамай, баргъан келечилени биргелерине  мал къурманлыкъ салыб ашырды, джангы адетге кенг джол дегенча.
 Ол заман аллай заман эди, не этсенг да адетге санала баргъан. Къызны биргесине келген Рамазан алданнганын ангылаб, амалсыздан эшикге чыкъгъаны бла, келиб тохтагъан машинаны таныб, къатына барды. Ызына  Азан бла къайтыб, гудуну багъасы таякъды дегенча, алларына чыкъгъанланы ууатыб, отоуда джылай тургъан Маринаны машинагъа миндириб тас болдула.

***

Ауесни келечилери  къызны атасыны арбазында  нек келгенлерин ангылатдыла. Ол заманнгъъа къызны излеб, къарачайгъа, баргъан машина да къайытды. Эки джанындан келгенле да бири-бирлерин ангылаб:
 – Иги болду кесибизни адамгъа тюшгени, – деб къууанчха киришдиле. Ашар ичер къайгъыны этген болмаса, къызым не халдады деб сагъышын танытхан адам кёрюнмеди.
 Хазыр токълуну терисин алыб, къазаннга салдыла, аракъыгъа адамланы чабдырдыла. Токълу бишиб тебсиге тюшюб, бирер рюмка алыргъа, Ауесни джанындан къуугъун келтирген улан, къаш башында тамгъасын да кёргюзтюб, Азан тенги бла этген ишин айтды. Тартыб тургъанла бары бирден ёрге турдула.
– Къызны, кеслерича этиб къайтарыргъа керекбиз, ансы ол ийлыкъны элибиз кёлтюрмез, – дедиле.
Къызны атасы, Хамзет, барындан да акъыллы болду.
–  Сиз кесигиз терссиз, толу хапар айтмай алыб кетгенсиз, сизге барыргъа джарамаз. Аны орнунда мен да алай этерик эдим. Сыйын билген джаш кёрюнеди. Мени адамларым барыб ортаны айырсынла къаугъасыз –  деди ол.
Къызны ызындан баргъан джууукълары джангыдан машинагъа миниб таныгъан арбазларына келдиле.
Ол заманнга, келинлерин юйге алыб келген Азанны тенглери, келген къонакъланы арбаздан юйге да иймедиле. Азанны атасы къарнашы Наша къонакъланы башха джерге элтиб:
 – Джанларым, биз джашыбызны этгенине разы тюлбиз, сиз огъай дей эсегиз, бусагъат къызыгъызны къолугъузгъа бердиртейим, огъай, джараша келгенбиз, дей эсегиз, сюйген балабызны этгенине разы тюл эсек да, къызны сыйы ючюн, амалсыздан той этерикбиз, –  деди.
Келгенлени бири омакъланыргъа излеб:
 – Сизни джашыгъыз болгъанны къаушатыб, къызны урлаб кетгенди, –  дегенлей, Наша – улан, тау адетде къызны келген джеринден къалай чыкъгъанын сен меннге   юретеллик болмазса, огъай дей эсенг, джолунг бошду, – дегенинде, сёз башлагъан орнун табды.
Ала «къалсын» дерик эселе да, Наша къызгъаны бла:
 – Атасы аллындан да разы тюл эди ишге, алабыз дей эсегиз, бусагъат къызыгъызны чыгъарыб берейик, – деб, эшикни сакълагъанлагъа:
 – Элтме къоюгъуз, – деб таууш этди. Джашла онгсунмасала да, келгенлени отоугъа ийдиле. Келген келин аякъ тиреб кюрешсе да, Нашаны айтханы джибеклерине джетиб, хапар излей келгенле, къызны боранлатыб чыгъардыла.
 Азаннга хапар келгенлей, отоу таба мыллыгын атды, алай а, атасыны гитче къарнашы аллына туруб, бир джау бла кюрешгенча, иймезден тутду.
– Тамадала этген оноугъа сыйынмасанг сен кимге керексе, элни аллында атангы бетин джойма, – дей аллына буруу болду. Атасыны къарнашына не кюрешсе да Азанны къарыуу джетмеди.
 Чыгъарылыб баргъан къыз ызына айланыб:
 – Папа, Солтан, не отдавайте, я люблю вашу семью, – деб ахыр амалын этди, алай а, киши аны таба атламады.
Чыгъыб баргъан келинини айтханындан,Солтанны джаны тамагъына тыгъылгъанча болду. Къарнашыны этген осал ишин ангылады, алай а, джашындан эсе, этилген оноууну намысы хорлады. Тохдагъыз дерге къарыу табмады.
Джашауунда эм уллу къууанчы, Азан ючюн ёрге туралмады, этилген оноугъа къаршчы ичи кюе тургъанлай. Адамла не айтадыла, джуукъла не дейдиле деген сагъышы хорлады, джашына сюймекни  къарыуун. Къууанч арбазны буз урду, от тюшдю, суу алды.Къурманлыкъ унутулду, келгенлени халлары къара кийгенча болуб, юйлерине чачыла башладыла.
…Джерге бауурланыб тургъан Азан, эсин ташлагъанча кёб заманны джатыб туруб, киши эслемезча орамгъа чыгъыб, кеси кесине:
 – Сау къалыгъыз – деб орамны ёрге айланды.
Ол да сагъыш эталмады мени атам  меннге былай нек этди, хар къуруда ариу оноу этиучю, хар джетишимиме къууаныучу адам, атам эди, кесине бир хапар излетейим деялмады Азанны сыннган джюреги.
 Тамбла къайры кетерге амал табса джолу ары боллугъун бичди. Не Дальный Востокга, не да аскер кючлеге кеси разылыгъы бла кетерикди Кубагъа, бюгече бир амал табыб сюйген къызын ызына къайтаралмаса.  Тангнга дери адам болгъан джерде чыдаялмазлыгъын ангылаб, суугъа, ташха нёгер болур джерни изледи. Этген умутлары, насыб джашау башындан тас болдула. Дунияны магъанасын ангылатхан атасы ёмюрледе аны танымагъанча кёрюндю. Джаны болса да, джюреги болмагъанча кёрюндю Азан кесине. Дуния насыб, кечени къарангысындан къуралгъанча болду.
Ачхасы болса кишиге сормай Маринаны сыйырыб кетерик эди. Бюгюн не этсин, къайры барсын, кимден табсын керекли ачханы? Не сагъыш этсе да къызны алыб узакъгъа кетерлей ачха берлик адамны эсине тюшюралмады. Эм джууукълары аны ангыламай ачытхандыла, сора башхалагъа не кёлкъалды барды. Энди ол таныгъан адамланы кёрмезча, узакъ болургъа керекди джолу. Алай а, джашлыкъ билмейди, насыб буюрулмаса болмагъанын, буюрулгъандан къачыб кутулургъа да болмагъанын.
Джангыз эгечи Ойка, Азанны къайдасын  табмай, соруулаб, киши кёрмегенин ангылагъанында, къоркъуу алыб, бабаларын хапарлы этди. Азанны халисин аныча билген киши джокъду, бу джол ол да билелмеди аны барлыкъ джерин…
 Эртденнги кюн, багъыр тазча, къызарыб тийди. Къууанчлыгъа, насыбсызгъада бир эди ол. Кюнтаякъла былай джарыкъ нек тийедиле дегенча болду, Къобанны джанында хансда джатыб тургъан джеринде, уяннган Азан.
Эм насыблы мен болур эдим кюн таякълача терк баралгъан болсам деген сагъыш келди башына. Кюнню тийгени бла, Къобан джагъадан чыгъыб, Черкесск шахаргъа баргъан машинагъа миниб, комиссариатха келди. Кеси разылыгъы бла Кубагъа барыргъа излегенин айтды.  Керекли къагъытлагъа къол салырдан алгъа, ачха берилмезлигин билгенинде:
 –  Огъай, мен сюйген адамымы тас этерик эсем сора андан не барды – деб, ачха кереклисин билдирди.
Совет къралгъа аскер къуллукъ джуртха сюймеклик ючюн этилгенин айтханларында, мен сюйген менсиз джашарыкъ эсе, сора мен башха амал излейим деб, джарашдыра тургъан  кесаматын джыртды.
Былайдан Азанны джолу  чабакъ тутаргъа ашырылгъанлагъа болду. Анда, бир эки айгъа джетерча ачха берликлерин билгенлей,  къагъытларын джарашдырыб, берилген ачханы алыб, джолгъа чыгъардан алгъа Маринагъа келди, алай а энди Марина ол айтханны этерге унамады.
Кёк да джер да бирден оюлгъанча кёрюндю. Атасы этгенни кёлтюралмай, амал излей тургъан Азан, сюйген къызыны джууабына мадар табмай, таныгъан адамларыны арасында джашау эталмазлыгъын ангылаб, Дальный Востокну джолуна чыкъды.
Азанны къозургъа излегенча, башына
Ой, пароходла кетиб барадыла Дальный Востокну джолуна деген джырны сёзлери келиб,  энди ол джырны джырламазын кеси-кесине айтады, алай а сёзле, аны сынаргъа излегенча, таймаздан башына келгенлей,  Камчаткагъа джетди.
Тауланы къыдырыучу джаш, кемени чайкъагъанына юренирге керек болду. Талай джылны чабакъ тута, былайда джашаугъа юрене башлады. Кёрюб болмаучу аракъысыны татыууна тюзелди. Бир-бирде, бош заманында олтуруб сагъыш этсе, кесини джангызлыгъын къазакъ берю бла тенг этгенден ары амал табмай, кюнлерин ётдюрдю…
Бирде сабий заманы, атасы имбашына миндириб элтгени, биринчи кере атха миндиргени эсине тюшеди. Ол заманда, болгъан затланы унутуб, ол сагъышла кетмеселе излейди. Артыкъсызда анасы башын сылаб, мени баламча джигит бала болмаз дей, уллу джашны къойнуна алыб белляу айтханы къулагъына келгенлей, сагъышда тургъан кёзледен джыламукъла кеслери аллына тёгюледиле.
Бу халда онбеш джыл ётдю.   
Узун сюйекли, ариу чырайлы Азанны бери келгени бетине, джанына джарыкълыкъ бермеди. Амалсыздан кеси-кесинден къачыб джерни этегине келсе да, насыбы аны джокъламады. Ачыкъ джара сотур болгъанча, ётген джашауу тубандан къарагъанча танылады энди.
 Ары дери джарсыууна,  арт заманда тюшле бла келген джарсыула да къошулгъандыла. Арт эки айда, атасы сокъур болуб ныгъышда олтуруб, джыласа кёзюнден джыламукъ чыкъмай къыйналгъанча, кёреди. Бирде атасы, сау къал балам дегенча къол къагъыб, сабийчик болуб, кёкге учады.
Не кёл къалдысы болса да, адамларын кёрсе кёлю рахатлыкъ излейди, алай а, ызына барыргъа ийлыкъгъаны хорлайды.
 Анасын тюшюнде кёрмегенине сагъыш этиб тургъанлай, ётген кече анасы ёле башлаб, адамла къатына келгенлеринде:
 – Кетигиз, мен джашым Азан келгинчи ёлеллик тюлме, – дегени бла уянды.
Юч айны тенгизде чабакъ тутуб, путина бошалгъанында солургъа келгенди. Кече тюшле, тюнюнде ётген джылланы сагъышлары, джашаргъа къоймай, башын суугъа атарча болду.
  Азан тургъан джерге  юй деб айтырлай тюлдю. Киши джашамагъан, атылыб къалгъан баракда турады.  Ачха алыр ючюн къалмайды, джанына сууаблыкъгъа къарыусузлагъа болушханлай, азыкъгъа, кийймге джетер ачхадан башханы тутмайды джанында.
 Тиширыу болмаса адамны  юйюнде, солугъан джеринде тыбыр джылыу болмайды. Азан аны ангылайды, алай а, кёлю тутхан тиширыугъа тюбемегенди бу джылланы ичинде, тюберикмиди аны джазыуу ол насыбха, айтхан къыйынды.
Ётген онбеш джылны ичинде, Азан, бир письмо джазмагъанды  юйюне, тенглерине. Тышына  сатыу бла баргъан адамла Азаннга ушатдыкъ, ол бизни бла сёлеширге унамады деген хапарны келтирир ючюн къалмагъандыла. Алай бла сау болур деген умут болмаса, башха хапарлары джокъду джууукъларыны.
 Солтан бла юй бийчеси Байдыу  ал кюнлеринде Азанны этгенине ачыуланнгандан, къызлары Ойка айтханнга да эс иймей:
 – Къайры кетерикди, ёпкелегени кетсе келир, – деб къулакъгъа алмай турдула, заман ётюб, Азан келмегенинде, мыдах джашаугъа тюшдюле.
Ётген джылланы ичинде кёб кере сез башланнганды Азанны юсюнден. Ичлери кюйсе да, бири-бирине кёл эте, терсликлерин билселе да, аны джашырыб, ичлеринден ахсына, джашай барадыла.
Солтан этгенине сокъурана, джангыз джашыны насыбын кесгенине, аны бла ол кёзюуде тюбешиб сёлешмегенине кюйсюне, ауруулу болгъанды.
Байдыу, юйде адам болмагъан сагъатда джылай, кёзлеринден бошады. Солтан, Байдыу да Азан къайтырыкъды, аны кёрлюкбюз деб ийнанмай джашайдыла.
Азанны  сюйген къызын алгъан, Ауес, ол да насыблыма дерча тюлдю. Эки сабий болгъандан сора Марина бла бирге джашаялмай айырылгъандыла, андан бери юч кере юйдегиленнгенди. Джуртдагъы, тышындагъы да джашай баргъан болмаса, насыблыма деб айтхан джокъду.
Чабакъ тутуудан къайытхан Азан, бир нёгер да алыб, алгъан ачхасын джояргъа киришди. Ала къабарыкъны, ичгини тёнгертгени юсюне салыб тереннге кире башларгъа, бир кёгюрчюн учуб келиб Азанны имбашына къонду. Эки чабакъчы да бола тургъан затха сейирсиниб, ичгенлерин тохтатыб, бир-бирлерине къарадыла. Учаргъа излемеген кёгюрчюнню:
– Бу не сейирди – деб къолларына алыб, учурургъа изледиле. Ол айланыб келиб, Азанны имбашындан башха джерге къонаргъа излемеди. Экисида къачыб ичкери кирдиле. Къанатлы учуб келгени бла кесин терезеге урду. Терезе ууалаб,  къанатлы полгъа тюшдю. Ичгичи нёгери анасындан эшитген затларын эсге тюшюрюб:
– Спасибо, мне больше не хочется, – деб къачды. Кеф алгъан  Азан бир затха да эс иймей, баракда темир орундукъгъа бауурундан тюшюб, джукъугъа берилди.
Кёгюрчюн, сейирге къараргъа излегенча, терезе тюбге къонду. Азан  джукъугъа сингерге, сюйген къызы Марина аллына келиб, саламлашыб:
– Ты изменился, раньше ты был хорошим, – деб ёпкелеб сёлешди. Азан тюшю болгъанын билмей джууаб этерге излеб, мурулдады. Сора уяныб, къуйругъундан олтурду.
Арт эки ыйыкъда тюшлери къайгъы салгъанлай турадыла, джукълатмай. Къараб, терезе тюбде тургъан кёгюрчюнден башха джан кёрмей, сагъышха берилди, кёб бармай джангыдан джукъугъа бёленди.
 Бу джол Марина келген джерден анасы Байдыу чыгъыб:
– Джашчыкъ, Азан, былай атыб къалай къоялдынг – дерге, атасы, Солтан  алларында къаядан кетгенин эслеб:
– Атам, тохда, – деб къычырыб уянды.
Андан сора Азанны кёзюне джукъу келмеди. Танг атханлай, ол конторгъа барыб, джуртуна кетерин айтыб, хакъын толусу бла алыб, ишден артын айырды.
 Ары дери кёкню, булутланы ариулугъун эслемеген Азан аланы болгъанларын кёрдю. Кёгюрчюн эсине тюшюб мыллыгын джашагъан джерине атды.  Азанны кёргенлей, терезе тюбюн сакълагъан кёгюрчюн, болгъан джерин билдиргенча мурулдады.  Азан къолуна алыб,  арбазгъа чыгъыб къанатлыны башына бош этди.
Ол мийкге чыгъыб:
 – Энди кетдим, - дегенча кесин кёргюзтюб, кёкню кёксюлюнде ташайды.
– Сен насыблыса, сени къанатынг барды, мен да кетеме, самолетха билет алайым, – деб Азан аллына таукел атлаб, чемоданын къолуна алды. Джолда бара, тюкеннге къайтды.
Аны таныгъанладан:
 – Къайрыса, -  деб соргъан болмады.
 Азанны джолу джуртуна эди.
Кече сагъат он бола, Минеральные-Воды шахарны аэропортуна самолёт къонду. Азан джерге тюшгени бла тёгерегине къараб, уллу тюрленнген эслемеди. Таксини тутуб, барлыкъ джерин айтды.
 Юйюню къатына келгенинде, таныгъан орамы кечегиде башхача кёрюндю. Кеси къолу бла салгъан къабакъ эшикден киргенлей, джатманы тюбюнде «Волга» машина, ай джарыкъда, былайдама дегенча, аллына тюртюлдю.
 Азанны келирин сакъламагъан арбаз къымсыз тюбеди келгенге. Азан кишини уятмай ичкери кириб, джукълаб тургъан анасыны юсюне, саугъагъа келтирген палтон джаулукъну джайды. Атасын кёрмегенинде, не дерге да билмей, талай заманны сюелди. Биринчи атама тюберикме деб тура эдим, аллыма ол бек къарагъанча ангылай эдим деген акъыл келди башына.
 Аллах  буюргъан эсе тамбла тюбеширбиз деген сагъыш дженгди. Атасыны джангыз эгечи мында болгъаны да башына къайгъы салмады.
Атасы ол кёрюр джерде тюл эди. Джашыны аллына къараб, тамбла-бюгюн дей, эки кёзю къара танымазча болуб, сакълады.
Не заманда да, терс иш этилинсе, ата-ана кеслерин терслейдиле. Солтан да алай эте турду да, керти дуниягъа джолоучу болду. Ол ауушханлы тёртюнчю кечеси эди. Ачы кюнлени  сынаб арыгъан адамла, Азанны келгенин  сезмей джукълайдыла. Талай заманны сюелиб туруб, башына аман акъыл келмей, кесини эски диванына, сабий заманындача, керилиб джатды. Ол билмейди танг атса не эштирин, кёрюрюн.  Атасы, сау заманындача балам демезин, къучагъына къысмазын. Юйюне келгени, эски диванында солугъаны, санларына кесине да къуанч берди.  Дунияда андан насыблы болмагъанча кёрюндю кесине.
Хоншу арбазда итни юргени:
– Адамла, уяныгъыз, танг сен да дженгил ат, Азан келгенди, – деб ашыкътырыргъа излегенча кёрюндю анга. Кёб тюрлю сагъышла башына келе, сабийлигиндеча насыбха бёлениб джукъугъа берилди.