Юргiнi. Сумны верш у смутку прозы

       памяці Лёні і ўсіх Іх

Жнівень.
Звечара ішоў дождж. Не залева, але досыць моцны.

Заімроіліся тыя высокія жоўтыя юргіні, што раслі ля веранды.  У гэтую пару яны цвітуць. Даджджом юргіні паклала б долу. Жоўтыя шарыкі на зялёнай, абымшэлай ад ганка да непладлівай чарнаслівіны, зямлі.

Вузкая віллівая сцежка да брамкі. Пад брамкай лужына...

Юргінь даўно няма. Людзей даўно няма: Івана Сямёнавіча і ягонага вішняку, Людзьмілы Андрэеўны і яе півоняў пад вокнамі.

Нейкія местачковыя ідуць па нашым квартале. Кажуць: там новае, там новае. А я не бачу новае. Я бачу адсутнасць старога: адсутнасць вішняку, адсутнасць півоняў пад вокнамі, адсутнасць юргінь ля веранды. Адсутнасць Івана Сямёнавіча. Адсутнасць Марыі Іванаўны, ўсё жыццё на мыліцах, але ў брылі з іскужкай, у сукенцы з горсам і буйных каралях з напамаджанымі чырвонымі вуснамі сярод мальваў ледзь не ў вышыню хаты.

Пілуюць дрэвы. Валошскі гарэх, каштан, ясень за павароткай. Ад ліпы застаўся высокі таўшчэзны камель, які намагаецца выпусціць зялёныя парасткі. Спілавалі ліпнёвы водар. Спілавалі мядовы вечар. Спілавалі ліпень. І кажуць: там новае, там новае. Там светла, тут чыста. Не трэба будзе грабці лісцё ў кастрычніку. Спілавалі кастрычнік.

Туманнае ранне на прыканцы жніўня. Ядранае паветра прябягае мурашкамі па голых руках. Бліжэй да апоўдня распагоджваецца. - Што вы хочаце, гэта жнівень, да абеда восень, па абедзе лета, - не скажа цяпер Зінаіда Васільеўна. Мабыць, я скажу. Сама сабе.

Намяшайце мне ў келіх зараннёвага туману з горыччу спілаванай варабіны, з бурштынавай жывіцай спілаваных жоўтых сліў, з пялёсткамі белага і ружага шыпшынніку, з... Я вып'ю яго ў памяць аб тым, што мінула. Аб тых, хто сышоў у туман.

Мроіцца, мроіцца...

Ты не заляцішся раптоўна ў двор з качанамі капусты пад пахамі ці з чым яшчэ. З гучным звонкім прывітаннем, асабліва звонкім у тваёй лагоднай усмешцы. Не паклічаш больш у госці. У якія мы так і не прыйшлі.

Пушкіна-пяць, трэцяя хата ад могілак. Наведваюцца людзі: шыць, гаманіць, маліцца, прасіць, даваць, рваць букеты, частаваць ігрушамі.

Я нават не ведаю, як звалі тую кабету, у двары й садзе якой мы касілі назапасіць сена. А яна - ведала, што я люблю сушаныя ігрушы. Сад ёсць, ігруш няма. Надабудаваная хата стаіць вечнай сіратой, чорным камлём, які і не намагаецца выпусціць зялёныя парасткі.

Мрояцца. Мрояцца жоўтыя юргіні, палеглыя пад дажджом. Жоўтыя шарыкі на зялёнай, абымшэлай ад ганка да непладлівай чарнаслівіны, зямлі.

Вузкая віллівая сцежка ад брамкі...

Калі-небудзь я вярнуся сюды, дадому, у 90-ты год. У той год дакладна яшчэ ўсё і ўсе былі на сваіх месцах. Не было адсутнасці. Дрэвы раслі, людзі жылі. Час спыніцца, і я застануся там - тут - назаўсёды. Так! Аднойчы, гадоў не меней як праз 55, я сяду ў вечаровы цягнік на 20.32, і ён паімчыць мяне сярод волкіх хмызоў і цёмных сосен па забоччы двух каляін чыгункі ў напрамку "Маладзечна - Невядомасць". Я сарву стоп-кран на "Зяніце", бо там яшчэ няма прыпыначнага пункту, а лепей на самым пераезде ля базара. А там - лічы, што дома! Тры кварталы да вуліцы! Тры хаты да вечнасці... І верабіна чырванее ля барвіста-зяленага плоту пад вакном у Аскараўны, і Сярожа яшчэ зусім малы, і ён яшчэ толькі мае быць некалі паставіць дзве лаўкі і столік пад ліпай, і...

І не пілуйце дрэвы: яны - памяць, яны помняць.

"Дзядулечка, а я запомніла, як завецца дрэва за павароткай! Гэта Ясень!"

6 жніўня 2017 г.