Shiroq

         Поэма
       Ибтидода
Чаппар урар димли ;авода,
Жазиранинг исси; ;иллари.
Ўтдек ёнар ;утли маъвода,
Танаиснинг ;ум со;иллари.
;овжираган серўт яйловлар,
Ўчирмишдир кўкламнинг изин;
Коврак чайнар ;ор;ин бедовлар,
Бияларнинг ёнида сўл;ин.
Ўтиб кетди ба;ор мавсуми,
Бир зумгина ;ўно;ликдан сўнг;
Шо; элининг энди удуми,
Саротондек забонсиз ва гунг.
;имиз ичмас йигитлар сармаст,
;излар гўё узлатга кўнган.
Ўтовлардан чи;мас бирор сас,
Лапарларнинг овози сўнган.
Мав;ум ;олдек билиб бўлмас лек,
Нима бўлди?.. Нелар юз бермиш?!
Тўз;иб кетган товус паридек,
Бузилмишдир осуда турмуш...

        Биринчи бўлим               

             I
Кеч кирарди...;уёш ла;ча чў;,
Зар;ал тусдек уф; манглайи.
Энди ором, энди шодлик йў; .
Садо берар ;уссанинг найи.
;аро ;амнинг бу мотамсаро,
Умидланган муд;иш кўлкаси;
Ёприлгандек бу олам аро,
Титрар эди шо;лар ўлкаси.
               
          II
Бори тинчлик хомхаёл, орзу,
Бошланиши на;дир урушнинг;
Не кулфатки азму-хо;ши шу,
Эрон шо;и Дароёвушнинг.
О, агар-чи бу йўлда унга,
Кимки тўс;ин, кимки тў;ано; .
               Жисми-тани ботару хунга,
Юрти вайрон, эли тумтаро; .

          III
Эрк истаса бўйин сўнмай ким,
Танобини тортар тобида.
Ман- ман деган салтанатлар жим,
Унга тенг йў;  ;удрат бобида,
Манна сўнги жанг бунга гуво;,
Ўз ишини Доро ;отирди.
;андай ката куч билан эво;,
Су;д хал;ини ;онга ботирди.
         IV
Шундо; экан унга бас келиш,
Азбаройи ;азилкам гапмас.
Навбатдаги суронли юриш,
Шо;лар сари бўлса ажабмас.
Масса;ет ва шо;лар наслига,
;ир;ин солар алами бордир.
Ўлдирилган Кирнинг ;асдига,
Ўч олмаса номусдир, ордир.

           V
Унга ;арши нима чора, йўл,
Нима тадбир иш берар ўзи?!
Табиийки сул;га очмас ;ўл,
;онга тўлган Доронинг кўзи.
Нима шо; ;ам анойими о,
Тўнг форсларга бош эгсинларми?!               
Сўнгги томчи ;олгунича ё,               
Эл-юрт учун жанг ;илсинларми?!

            VI
Ахир жангга яратган тангри,
Эркакларнинг жисми-лошини;
Аёллар ва болалар токи,
Тик тутсинлар эрта бошини.
Бўз тупро;;а мангуга кетган,
Аждодларнинг ча;ири;и бу.
Нав;иронлик фаслига етган,
Авлодларнинг ;ай;ири;и бу.

         VII
Бар;аётдир марду-асллар,
Ёв ;адами юртга етмайди.
Тирик экан токи насллар,
Ватан фахри ;ўлдан кетмайди.
Сарофроз ва чўнг баланд шундан,
Ба;одирлар тутган ту;лари.
;арбу-амал билан банд шундан,
Кўпни кўрган шо; улу;лари.

           VIII
Сўз юритар салобат тўккан,
Уру;боши о;со;ол Омарг.
О;  ўтовда жимгина чўккан,
Кенгаш узра бо;аркан сергак.
«Берадиган ер-мулкимиз йў;,
Бос;инчи ёв, ;аттол Дорога.
Шо;  алплари шайланг найза-ў;,
Нифо; чў;и тушмиш орага.

           IX
Сўндиролмас энди уни ;еч,
На сул; они, на тинчлик кори.
Тўплаганим сизларни бу кеч,
Кимнинг бўлса ватан чун-ори;
Ва  ўзини шо; эли учун
Ким ўзини бурчли санаса,
;ўлда ;урол олсин-у  букун,
Форслар сари солсин асъаса!»

            X
Омаргнинг бу фикрини теран,
Бир овоздан ;ўллашгач ал;ол.
Турфа тактик режалар билан,
Сўзга чи;ди ;ар бир о;со;ол.
Жанг услуби уларни рости,
Ўйлантириб ;ўйганди равон.
Хуллас шундо; анъана ости,
Шо; кенгаши этарди давом.

            XI
Шу дам бирдан ўтов  бошида,
Товуш бериб чўнг ;адам саси;
О;  ўтовнинг оппо; ташида,
Шарпа берди со;чи сояси.               
Ва унинг бу ичкари томон,
Одимига изнгач Омарг.
Гўё со;чи  кўрмагансимон,
Барча унга тикилди бирдак.

           XII
Со;чи дар;ол келаркан тизга,
Омарг деди: «-Нима гап со;чи.»
Со;чи деди: «-;узуринггизга,
Широ; деган чўпон кирмо;чи.»
Номаълум ном, номаълум сўздан,
;ошларини чимирди Омарг.
Ва кимлигин сўраб ;имиздан,
Икки ;ўплам симирди Омарг.

           XIII
«-Широ; ўзи бизнинг уру;дан,»
Гап су;иди ма;рур, музаффар;
О;со;оллар ичида ў;дан,
Чапдаст деб ном олган Саксфар:
«-Озори йў; унинг бировга,
Пода бо;иб о;шом ;айтади.
Ёл;изликдан дашту-яйловда,
;ўбиз чалиб достон айтади.

               
        XIV
Айтишича ёшлик даврида,
Ча;;ан уни за;арли илон.
Алла;андай гиё; жаврига,
Дармон-дори бўлган-у шоён,
Беморликдан тузалган зумда.
Шундан буён дардга келмас дуч;
Танасида за;ар-за;;умга,
Пайдо бўлган курашувчан куч.

           XV
Бурно;и йил чолдан довонда,
Бу  ;олатни сирин сурганман.
Ва  ўзини илон-чаёнга,
Ча;тирганин кўп бор кўрганман...
Келганидан кенгшашга унинг,
Кўтарилди рости гап ру;им.
Сабабини билайлик бунинг,
Гапи бордир э;тимол му;им.»

          XVI
Жамлар экан хотирини жам,
Тинглаб туриб Омарг бу ;олни;
Амирона товушда ўктам,
«-Ча;ир»- деди со;чига чолни.               
Ла;за ўтмай кенгаш ;ошига,
Касб этгандек каромат шоён.
;илвиро;  ип тутиб бошига,
Пайдоланди бир чол намоён.

          XVII
Бу алп;омат, барваста келбат,
Чолнинг исми Широ; эди ;а.
;арблардан у айтсак рости гап,
Анча –мунча  йиро;  эди ;а.
Биро;  бунда кираркан тилга,
;амма унга жим ;уло; осди.
Чунки унинг юртга ва элга,
Айтар гапи борлиги ростди.
         XVIII
Шунинг учун ижозатига,
Изн айлаб, сўз берди Омарг.
Ва ;урматин са;лаб пойига,
;оплоннусха ташлатди пўстак.
Широ; айтди: «-Хундор Дорога,
;арбу-амал билан бас келиш;
Бамисоли уру;-ан;ога,
Етишмакдек мушкул бир юмуш.


          XIX
Чунки унинг навкарларини,
Бизники-ла айласак ;иёс.
Дороёвуш аскарларини,
Тарозуси босади та;;ос.
Асрамо;чи эканмиз гарчанд,
Ёв ;ўлидан юртимизни биз.
Четлашсакда ахло;дан ;арчанд,
Бирор ;ийла топмо;лик жоиз.»

              XX
«Ма;бул,»-дея азму-;арорин,
«;андо; ;ийла,»-;истади Омарг.
Унинг тезро; сиру-асрорин,
Билмо;ликни истади Омарг.
Широ; ;ам жим ;имараркан енг,
Айтиши-чун забт нетишини,
У сўради о;со;оллардан,
Бу ўтовни тарк этишини.

           XXI
Кутилмаган бу сийли;дан тўнг,
О;со;оллар юзи буришди.
Ва Омаргнинг имосидан сўнг,
Олдин-кетин аста туришди.               
Зеро, Широ; жамлаб фикрини,
Чўккан куйи ;ўйи пўстакка;
Эл боши-чун бутун сирини,
Тўкмо;чийди фа;ат Омаргга.

           XXII
Шу боисдан са;лагудек кек,
О; ўтовни тарк этгач кенгаш;
Ва Широ;нинг кўнглидагидек,
;адамларнинг товуши тингач:
Омарг деди: «-Одимлар тинди.
-Аё Широ; бемалол, эркин;
Махфий ;ийла сирини энди,
;еч тортинмай айтишинг мумкин.»

          XXIII
Широ; деди: «-Бутун урушни,
Эл бошидан нари этаман.
Лашкари-ла Дороёвушни,
Са;ро томон олиб кетаман.
Таъ;иб этар уларни унда,
;ам сувсизлик, ;ам очлик гали;
;арабмизки форсларни шунда,
Умри битмай етар ажали.


           XXIV
О, шунинг-чун ;анимлар турган,
;арорго;га тезро; боролсам;
Ва шо;лардан азият кўрган,
Кимса бўлиб гавдаланолсам.
;увонч бал;иб чўрт юзларида,
Алдовимга Доро учарди.
Ва найрангли бор сўзларимга,
;уло; тутиб ла;;а тушарди.

           XXV
Мен дердимки: «;азрати Доро,
Шо;лардан кўп азият кўрдим.
Шунинг учун фойданггизга о,
Бир тадбирли вазият кўрдим.
Вазият-ки лашкарлар ила(н),
Шо;лар сари довул ;о;аро;;
Етти кунлик озу;а билан,
Йўлга тушсак шу тонг о;аро; .

         XXVI
Мен биламан форсийлар тенгсиз!
Шо; элини босса ;афлатда,
Бир улу;вор кўрк ;ўшардинггиз,
Эрон отли;  катта  давлатга.»
Каби пучмо; сўзларни айтсам,               
Эронийлар бўлади мойил.
Шу йўл билан мен Доронинг ;ам,
Ишончига бўламан ноил.

          XXVII
Омарг деди: «-Широ; бўлма гўл,
Бизга орти; ташвиш етади.
Танлаганинг ;аддан ;алтис йўл,
Ишонмаса бошинг кетади.»
«-Йў; , инонгай,»-Широ; ;атъиян,
Дониш Омарг сўзларин бўлди.
Шу  ла;зада у ;а;и;атан,
Зўр исёний ;азабга тўлди.

           XXVIII
«Инонгайлар, Омарг, зан;арлар,»-
Деганича юраркан титро;...
;ўйнидаги яшрин ханжар-ла,
;уло;-бурнин шарт кесди Широ; .
А;ли учиб Омаргни бундан,
Зудлик билан со;чи чорлади.
Сўратганча табибни ундан,
«-Тезро; топ,»-деб ;атъий зорлади.


         XXIX
Чунки Широ; ранги о;ариб,
Борган сари ;он ю;отарди.
Бундан Омарг чорасиз, ;ариб,
Эл боши-чун ;амга ботарди.
Лекин табиб келиб бир пастда,
Жаро;атни май бирла артди.
;амда намат босганча аста,
Сизиллаган ;онни тўхтатди.

          XXX
Табиб кетди…Омарг ва Широ;,
Яна бирга ;олдилар ёл;из.
Бир-бирига сўз ;отмай биро;,
Жим турдилар унсиз ва тилсиз.
Охир Омарг бардоши тугаб,
Деди: «-Широ;, эл кори учун,
Шунча жабр…Шартми, шу азоб?!
Сўзламайсан айт, нега?..Нечун?..

           XXXI
Широ; айтди: «-Элу-юртни деб,
Ажал тўнин ўзга бичаман.
Менга шартмас шу боис табиб,
Озодлик-чун жондан кечаман.
Сен-чи Омарг ;илма эътибор,               
Шунинг учун нолаларимга.
Мендан кейин ;илмасанг гар ор,
;амхўр бўлгин болаларимга.

           XXXII
«-Хотиржам бўл,»-Омарг ;атъиян,
Чолнинг ;амма гапларин у;ди.
Аммо унинг бундай ;олидан,
Омарг ;аму-анду;га чўкди.
Широ; эса ;еч не бўлмаган,
На о; чекар, на-да бўзларди.
;уло;-бурнин кесмб сўлмаган,
Че;раси-ла бийрон сўзларди.

        XXXIII
«-Омарг энди, сўзларимга ;еч,
Доро шуб;а ;ила олурми?!
Борсам улар олдига букеч,
Ё ;ийламни била олурми?!
Йў; билмасдан ;олур армонда,
Тентиратгим у овсарларни;
;ип-;изил ва яйдо; ёбонда,
Мавф этгумдир дарбадарларни.

          XXXIV
Токи улар ўзга юрт, хал;ни,
Талон ;илиб кун кўргунча о;;
Мазда ;а;;и англашиб ;а;ни,
Билсинларки бу эрур гуно;.»
У шундай деб Омаргга бо;иб,
«-Кўп гапириб о нетгум,»-деди.
Рухсат айла сен дуо ;илиб,
Ва;т етди, мен кетгум»-деди.

          XXXV
Омарг ил;аб шунда фиро;ни,
Минг ўй ичра тўл;онди рости.
Сўнгра ;учиб ёв;ур иро;ни,
;айта-;айта ба;рига босди.
Хайрлашди о, улар шундо;,
Хайрлашди шундо; минг бора;
Ажралиш-ку, о, о;ир биро;,
Кузатмо;дин йў; лекин чора…
               

    Иккинчи булим               
               
           I
О, Танаис! ;утлу;, улкан сув,
;ут;у солсанг музлатиб танни;
Мавжларингни овози шув-шув,
Титратади сенга тушганни.
Мешлар билан со;илга етгач,
Бунга ;атто тан берди Доро.
Лашкари-ла бу ердан ўтгач,
;ўшинига дам берди Доро.

            II
Туркий хал;лар яшайдиган бу,
Со;илларга етмо;лик учун.
Доро! Доро!-;урбонликдай у,
Аскарларин бой берди нечун.
Го; унидан чўкиб тўрттаси,
;олганлари ;ир;о;;а чи;ди.
Хуллас икки со;ил ўртаси,
Лашкарларни ;оритиб йи;ди.

           III
Йў;са шош;ин эмас бу дарё,
Тушган за;от о;ириб кетса;
Ёхуд тош;ин эмас бу дарё,
Дуч келганни бошига етса.
Йў;са нега?.. Не учун Доро,
Сувни бунча саёзга йўйди.
Жонини ;ам аямасдан о,
Навкарларни хатарга ;ўйди.


          IV
;а жа;онгир ;исматини го;,
Жасоратга элтувчи ;алтис,
Ла;залари хатарлидир о;...
Буни кўрган, билган ;илур ;ис.
Йў;асам бу Дорони шунга,
Нима мажбур элтди бу юртга?!
Шону-шавкат керакми унга?!
Ё, бойлик-ла ;айтар у юртга?!

           V
Не бўлса ;ам бу ;а;да ;озир,
Улу; шо;нинг ўйлагиси йў;.
Шунинг учун ;озиру-нозир,
Ронасбатга берганча буйру;;
Ўзи учун тикилган гўзал,
;ошияли чодирга кетди.
Лашкарни дам олишга ма;тал,
Хо;ишини ихтиёр этди.

          VI
Ёнбош ташлаб ;урубга ;уёш,
Барханларни остига ботди.
Навкарларга уй;отиб бардош,
Яна шар;дан оппо; тонг отди.               
Яна Доро машварат чорлаб,
Тушдан кейин хосларни йи;ди.
Кўзларида шу;рат-ўт порлаб,
Салобатли тахтига чи;ди.

          VII
Тожларида ёниб олтин, лаъл,
Жим бо;аркан у со;иб сийрат.
Эшик со;чи кириб шу ма;ал,
Унга хиёл уй;отди ;айрат.
У сўзларди кеча кеч;урун,
Чўпон чолни тутишганини;
;атто унга йў; ;уло;-бурун,
Шо;лар ;ийнаб бутишганини.

          VIII
Шунинг учун машварат фурсат,
У кирмо;;а изн сўрмо;да.
Агар Доро айласа рухсат,
Бир дамгина уни кўрмо;;а
Форслар учун шо;лар ;а;ида,
Му;им сирни айтиб кетаркан.
Акс ;олда келган жойига,
Индамасдан ;айтиб кетаркан.


         IX
Сўзларидан ўйлади Доро,
;асд олмо;;а шинаванда чол.
Шу сабабли бу ба;ри яро,
Шо;ни ;абул ;илмо; шарт дар;ол.
Шу вужу;дан саркардаларга,
У ;авола ;илгач бу ;олни;
Норозилик йў;-чун аларда,
«-Кирит,»-деди со;чига чолни.

          X
Кўп ўтмасдан машварат аро,
Кутгудайин ;ол-шаф;ат аён.
;уло;-бурни йў; бахти;аро,
Кириб келди бир чол намоён.
У Дорога ва машваратга,
;абул учун минг ;уллу; этди.
Ва ўзини бундаги ётга,
Широ; дея масъуд танитди.

          XI
Доро сўрди: «-Эй мазлум Широ; ,
;аддан ёмон сенинг а;волинг.
Гапинг бормиш бизларга биро; ,
Балки шунда бахтинг-и;болинг.
Сенга нима ёмонлик ;илган,               
Ранжиб келдинг шо;лардан бунга.
;еч тортинмай ба;рингни тилган,
Дардингни айт, чора бор унга.

           XII
Чунки бизнинг кучу-;удратга,
Олам узра ;еч ким келмас бас.
Сен ;ам асло чўкма кудратга,
Биздан ёрдам истасанг пайваст.
Широ;  айтди: «-О, улу; Доро,
Буюк экан мар;аматинггиз.
Шу туфайли мен таъзимкаро,
Сизга бир сир айтгумдир тенгсиз.

            XIII
Мен ;авмимга сизни улу; шо;,
Эканинггиз билганим учун.
Урушмасдан таслим бўлсак о;,
Омонликни берар деб шу кун,
;а;и;атни мунчо;дек тизиб,
Билдирмишдим шундайин истак.
Шунда мендан ;азаби ;ўзиб,
Жазолатди ўто;а Омарг.

        XIV
Аламлиси афкор оммани,
Менга душман ;илиб ;ўйди у.
;уло;-бурним кесиб о; мани,
Захарханда ором  туйди у,
Шу важ учун энди Омаргни,
Учирмасам форслар ёйига.
Кўнглимдаги ;асос истакни,
Туширолмам асло жойига.

          XV
Шу боисдан йулбошчи ;илиб,
Олинг мени хато ;илмайсиз.
Чунки бунда ёшликдан елиб,
Улу; бўлдим, сизлар билмайсиз,
;айда унгур, ;айда було; бор.
Мендан ўзга ким ;ам топибди.
;айда эса чўнг саксавулзор,
Ястанганча ;ор;ин ётибди.

          XVI
Булар менга беш ;ўлдек аён.
;олаверса шо;ларга оид,
Неки сир бор билгумдир шоён.
Ишончинггиз бўлмо;-чун шо;ид,
Ўрдадаги лашкарлар ила(н)               
Шо;лар сари довул ;о;аро;;
Етти кунлик озу;а билан,
Йўлга тушсак шу тонг о;аро; .

         XVII
Мен форсларни шо;лар кутмаган,
Жойга олиб бораман сўзсиз.
У ердаги ;урол тутмаган,
Хотин-халаж сизга урушсиз,
Болалар-ла тушаркан асир;
Бундан шо;лар ;амга тўлади.
Ва  Омаргнинг ;ўшини басир,
Жанг-жадалсиз таслим бўлади.»

             VIII
«-Улу; тадбир айтдинг,»-деб,-«-Широ;»
Доро деди: «-Сени ;ўллармиз.
;озирча бор со;чи-ла биро; ,
Хос табибга сени йўллармиз.
У о;ри;;ан ярангни бо;лаб,
Сени бу наъв ;олдан тузатгай.
Биз ;ам бунда фикримиз чо;лаб,
Бир тўхтамга келсак кун ботмай.»


          XIX
Шундай дея со;иби Доро,
Рухсат этиб чўпон Широ;;а.
Ва барчани бунда ошкора,
Тутиб кўрди бир-бир сўро;;а.
Го; у, го; бу саркардага во;,
Доро ўйлаб го;и ён босди.
Бош саркарда Ронасбатга го;,
;ия ;араб жим ;уло; осди.

         XX
Тортишарди машварат аро,
Саркардалар ;илмай муроса;
Буни тинглаб ўзи-чун Доро,
Чи;арарди якун, хулоса.
Хулоса-ки лашкарни Широ;,
Шо;лар томон бошлаб боради.
Етти кунлик йўл гарчи йиро; ,
Биро; бу йўл энг зўр чорадир...

          XXI
Хуллас шу ;ис, эртаси са;ар,
Чўл;амишди лашкарни бутун.
Алла;андай чўпон ал;азар,
Йўлбошчимиш форсларга букун.               
Ана унинг от араваси,
Соябони  шо;ники монанд.
Кимнинг келмас унга ;аваси,
Мав;ейи тез бунча сарбаланд.

          XXII
;уло;-бурни кесилган бу чол,
Кўрсатаркан ;андай каромат.
Ўзи ;арри экану ал;ол,
Юришлари жуда аломат.
Ана у даст ;ўз;алган куйи,
Аравага чи;ди шахд ила;
Лашкарго;нинг мад;ия куйи,
Куч уй;отди унга жа;д ила;

          XXIII
Улкан то;дек саф тортган лашкар,
;арорго;дан бирдан ;ўз;олди.
Лекин Доро эмас бу сафар,
Олдин бошда Широ; йўл солди.
;удратли ва со;ибкарам шо;,
Кўз узмасдан зебдор отидан;
Сарбозларга бўлганча ;амро;,
Йўлга тушди са;ар олтидан.


          XXIV
Етти кунлик йўл майли нима,
Ўтиб кетар етти тонг-о;шом.
Шо;ни енгса шу зайли нима,
Байрам ;илар лашкари-а;ком.
Лекин олдда ёбонлар тирбанд,
Ўркач-ўркач кўп ;изи;арли;
;ай;урмаса бўлади ;арчанд,
Озу;а ва сув-да  етарли.

          XXV
;олаверса йўлбошчи Широ;,
Бу ерларни беш ;ўлдек билар.
Шунинг учун йўл солиб йиро;,
;аммадан энг олдинда елар.
Олдда эса бепоён са;ро,
Осмон ;араб ястаниб ётар;
Ололмасдан бу ердан ба;ра,
Го;  тонг отар, го; ;уёш ботар.

        XXVI
Ўтиб борар кунлар шу зайл,
Бузилмасдан лашкар мароми...
Еттинчи кун, лекин бу сайл,
Ўчирди-ку форслар оромин.
Чунки олдда яна кенг ;умлик,               
Шо; зотидан асар йў; бунда.
Ёки Широ; ;илдими шумлик,
Нима кутар Дорони унда...

         XXVII
Жазиллаган са;ро ;уёши,
Куйдирганда тунда юрдилар.
Етмаса го; шо;нинг бардоши,
Ма;сад томон кунда юрдилар.
Балки шундан Ронасбатнинг тўнг,
Юзи узра ;ўзди зўр ;а;р.
;ай;от шунча о;ир йўлдан сўнг,
;еч ким йў;са аламли ахир.
 
         XXVIII
У  Широ;дан сўрди: «-Эй чўпон,
На;отки сен адашган бўлсанг.
Шо;лардан йў; бу ерда нишон,
А;волимиз эса ;оли танг;
Таъ;иб этар бизларни бунда,
;ам сувсизлик, ;ам очлик гали.
Чора топгин ўйлаб тез шунга,
Сарбозларнинг етмай ажали.

          XXIX
Широ; деди: «-Бу сенинг ишинг,
Чорани  ;ам ўзинг ўйлаб топ.
Мени не ;ил сенинг ташвишинг,
Хо;ла остир, хо;ла бошим чоп.
Юрганимиз бекордир кунин,
Мен азалий ма;садга етдим.
Бутун бошли Эрон ;ўшинин,
Бита ўзим танг, ма;луб этдим.»

         XXX
Шундай дея ;ай;ирганча у,
Ўзни отдан ерга ташлади.
Дилларида тўлгандек ;улу,
;амма уни ура бошлади.
Тепки, муштлар, зарбалар ;ат-;ат,
Кетма-кети туйишардилар.
Агар Доро ;илмаса шаф;ат,
На; ўлдириб ;ўйишардилар.

           XXXI
Шунинг учун со;ибкарам шо;,
Уни бундан ажратиб олди.
Ва ;еч кимдан сўрамай изо;,
У Широ;ни сал гапга солди.               
«-Широ; ,»-деди ;азрати Доро,
«-Та;диримиз сенинг ;ўлингда;
Йўл топиб бер бу  ёбон аро,
Майли кейин кетгил йўлингга.»

          XXXII
Унамади о, лекин Широ; ,
Олтин ваъда ;илди бўлмади.
Не деса ;ам ша;аншо; биро; ,
О; чўпоннинг кўнгли тўлмади.
Доро айтди: «-Муруват ;илсанг,
Шо;ларга бош бўласан,»-деди.
«-Кўрсат бизга о, неки билсанг,
Йў;са ;озир ўласан,»-деди.

         XXXIII
Лекин Широ; чўчимай зарра,
;а;-;а; отиб кула бошлади.
«-Бизники,»-деб- «;алаба, марра,»
;алпо;ини ерга ташлади.
Билдиларки форсий лашкарлар,
Элу-юртин сотмас бу чўпон.
Алданибди шунча аскарлар,
;арбий ;ийла, ахир бу ;оп;он.

        XXXIV
Шуни ил;аб Роносбатнинг о,
;а;р тўла ;азаби ;ўзди.
Имо ;илгач унга шо; Доро,
Широ; томон шамширин чўзди.
Омарг билан ахир шу Широ; ,
Зўр ;ийлани ташкил ;илибди.
Шо;лар бизни ма;луб этаро; ,
Йўлини о, ;ийла билибди.

         XXXV
Шундо; бўлди, о, нечун, нечун?..
Энди буни кечирмас тарих!
Бе;устунда ёзгандек ;ай кун,
Ёзар буни бирор муаррих.
Шуни ўйлаб яшин тезлиги,
Роносбатда тугади бардош.
Ва Широ;нинг битиб рўзлиги,
Мозий томон учди улу; бош!

        Инти;ода
Танаиснинг жазиллаган бу,
;умларида ём;ирлар ё;ди.
Ёзнинг исси; кунларида-у,
Япро; тўккан куз томон о;ди.
Шо;лардаги бир зайл ;аёт,
Маромида давом этарди.
Фа;ат бир дард, бир о;ри; ;ай;от,               
Дилларида алам ютарди.
Билгандирсиз, азиз ў;увчим,
Не демассиз, нении азаси?!
Эл-юрт учун ўлимга ма;кум,
Ўзни ;илган Широ; ;азоси...
Майли бундан не фойда энди,
Келинг Доро не топди экан.
Ём;ир ;уйиб ;ай жойда энди,
Омадлари сал чопди экан.
У озгина лашкари билан,
Танаисга ил;а; етибди.
Ахир ўйлаб барчасин теран,
Эрон сари ;айтиб кетибди.

         Эпилог
Мен шоирман, шоир юрагим,
Шеърлар ёзиб ба;римни эздим.
;еч кимсага бўлмай керагим,
Сирдарёнинг бўйларин кездим.
Го; бали;чи ;ушлар галасин,
Овозига жим ;уло; тутдим.
Тинглагандек шо;лар ноласин,
Широ; мисол ;ам-алам ютдим.
Биро; юртим сен озодсан-ку,
Унда нечун ;усса ютаман?!
Мозий учун ;ай;урганча бу,
Хилватларда достон битаман.
Туй;уйингни ватан туймадик,
Айбимизни дилдан туяйлик.
О, кимларга ;айкал ;ўймадик,
Ўша чолга ;айкал ;ўяйлик.
;анча йиллар ўтган орадан,
Гарчи ;озир у биздан йиро;.
;иёматда сўранг Дородан,
Тарих учун ягона Широ;!

2004 йил июнь-август, 2005 йил
август-сентябрь.
Китоб- Сирдарё – Тошкент.
         

 

               





               

               
         




               

               


               




               



 


Рецензии