Чаму возера назвали Нарач. казка-легенда

Людмила Воронова Супрун
Авторскую аудиозапись можно послушать на сайте "Изба-читальня", автор Марсель.

(Казка-легенда аб узнікненні возера Нарач,
напісана па матывах народных паданняў)

У даўні час на зямлі Нарачанскай
Не было, аніякіх азёр
Край глухі быў, дрымучы, пушчанскі.
Рос там лес: ні то гай, ні то бор?

Ў гэтым лесе ляснік жыў з дачкою,
А дачка - прыгажуня на твар -
Беласкурая, з доўгай касою,
Звалі Нара і погляд, як жар.

Хлопцы цугам ішлі да хаціны
Сватаць Нару, былі і паны,
Але ўсім адмаўляла дзяўчына,
Бо не мае каханне цаны.

Хлопца іншага Нара кахала.
На ўсе рукі ён мастрам праслыў.
Многа цудаў зрабіў ён, ці мала?
Невядома...Люстэрка адліў

Ён з пясчынак крынічных для Нары.
Наказаў: «Беражы, тут твой лёс…»
Паглядзела дзяўчына - ні хмары -
У люстэрцы, адна сінь нябёс.

І празрыстае возера… Стромка
Беглі хвалі і чайка над ім
То павольна лунала, то гонка
Ў паднябессі …І роздум, як дым…

Бо, што ўбачыла - не зразумела.
Але час так няўмольна бяжыць.
Ліха ўвосень само наляцела -
Паляваў там памешчык на дзіч.

Ён прыкмеціў прыгожую Нару,
Загадаў сваім слугам схапіць.
І прывесці ў маёнтак, каб пару
З ёю скласці і ў шлюб уступіць.

Сапраўды, хто кахае, не кіне.
Так і майстар, прабраўся ў палац,
Пана-злыдня забіў тоўстым кіем,
Выкраў Нару і вынес на пляц.

На каня пасадзіў і пусціўся
З ёй наўцёкі, але наўздагон
Цівуны паскакалі, клубіўся
Пыл, каб іх захапіць у палон.

Хлопец вырашыў варту адвесці
Ад каханай, таму загадаў
Да бацькоўскай хаціны нявесце
Дабірацца - там бацька чакаў.

Прыскакала дзяўчына да хаты.
Замест хаты – вуголле і дым.
Яе бацьку забіў пан пракляты,
Толькі ўсюды чужынцаў сляды.

Не вярнуўся да Нары каханы.
Зазірнула ў люстэрка - ляжыць
На пагорку, вакол слугі пана
І крумкач ля ахвяраў крычыць.

Жах і роспач найшлі на дзяўчыну,
А люстэрка скацілася з рук
І ў срабрыстых аскепках раскінуў
Берагі свае шоўкавы луг.

А дзяўчына, расправіла крылы
І ўзнеслася чайкаю ўвысі.
Закрычала: « Ты дзе, любы, мілы?
Я чакаю! І веру! Вярніся!»

Разліліся, як мора, крыніцы
З іх кахання празрыстай вадой,
Каб маглі яе людзі напіцца,
Прыгажэць ад кахання душой.

Так з’явілася возера Нарач.
Назва ўзнікла ад Нары імя.
Нара - чайка, лятае і зараз,
Кліча любага крыкам штодня.
Мінск, 13. 06. 2016 г.

Фота інтэрнэт

Версия на русском языке (Перевод автора)


Говорят, раньше край Нарочанский
Был без рек и без синих озёр.
Только лес рос дремучий, пущанский,
То ли смешанный лес, то ли бор.

В нём лесник жил с красавицей дочкой,
Светлоликой, как отблеск луны,
Белокурые косы в цветочках,
Да в иголках от ели сосны.

Она часто гуляла по лесу,
Пела песни зверюшкам, цветам…
Её другом был ветер-повеса,
А сам лес был - и дом ей, и храм.

Звали Нара красавицу эту.
Женихов было - хоть отбавляй!
И зимой приезжали, и летом
В тот пущанский диковинный край.

Но красавица всем отказала.
Был у Нары любимый другой,
Местный мастер, красавец Михайло,
Сердцу милый, душе дорогой.

Изготовил он зеркало Наре,
Говорил: «Глянь! Судьба твоя в нём!» -
Посмотрела - там чайка в угаре,
Над водою летала кругом.

В тот момент не понятным для Нары
Был сей кадр из судьбы роковой -
То ли правда всё то, то ли чары?
Только сказ был в народе такой.

Будто здешний помещик в ту осень
Поохотиться вышел на дичь.
Заприметил красотку меж сосен
И лакеям своим бросил клич,

Чтоб доставили в замок девицу.
(захотел он женится на ней)
Привезли, поселили в светлицу,
Только Наре не люб барин сей.

Тот, кто любит, не ходит с повинной.
- Как Михайло в поместье попал?
Не скажу, но злодея дубиной
Порешил и невесту забрал.

Вынес Нару Михайло, на лошадь
Посадил, чтоб домой увести,
Но погоня помещика может
Их догнать, ведь от псов не уйти…

А погоню уже снарядили…
Гнали лошади, лаяли псы…
Оставалось до них меньше мили,
Или может-быть меньше версты?

Тогда парень решил по иному
Поступить, слышит - лошади ржут:
- Поезжай, Нара, к дому родному
Я их здесь отвлеку, задержу!

Так невесту он спас. Дева Нара
Прискакала домой, дом горит,
Пострадал и отец от пожара,
В обгорелой одежде лежит…

Так помещичьи псы постарались,
Слуги барина и тиуны,
Дом сожгли, над отцом измывались,
Был убит ими он без вины.

Не дождалась и мастера Нара.
Вдруг про зеркало вспомнила. В нём
Жениха своего и узнала,
Он убитым лежал под кустом.

К небу руки с молитвою вскинув,
Стала девица плакать, тужить:
- Ну зачем, Боже милый, скажи мне
Мне одной без любимого жить?

И про зеркало напрочь забыла,
А оно, как живое, из рук
Ускользнуло, о землю разбилось.
И в осколках раскинулся луг…

А красавица, небом хранима,
Вознеслась птицей белою ввысь,
Прокричала: «Ты где? Мой любимый!»
Буду ждать тебя здесь я, вернись!

В миг любовь их прозрачной водицей
Разлилась и заполнила луг,
Чтоб могли её люди напиться.
Заплескалось там озеро вдруг.

И назвали то озеро Нарочь!
А название - от имени той,
Девы-чайки по имени Нара,
Что пленяла своей красотой.

С тех далёких времён и летает
Нара-чайка над бездною вод…
Всё кричит, всё зовёт, причитает,
И Михайло любимого ждёт.