Тема воспитания молодого поколения была всегда актуальна, не утратила она своего значения и нынче. Дагестанцы, и лезгины в том числе, ставили превыше всего авторитет матери, послушание. Выражение: "Лам квай эхтилат"- популярно среди народных сказителей Южного Дагестана. Мысли о сказанном выше и желание следовать традициям стали поводом для создания моей юмористической притчи.
Кьиса.
Хабар гана аялри, хуьруьн кьилихъ,часпардал,
Гьалтна лугьуз Эмирбег, лам гуз физвай базардал.
Кесиб касдин кандуда са к1ус ризкьин амачир,
Хзан хуьдай язухдиз маса чара чизмачир.
Лам,еб авай туьтуьна,кьуна адан виликай,
Рекье ава Эмирбег,хиялариз к1валикай.
Кар авачир жегьилар,шадвилелди хъуьрезвай,
И арада нубатдин зарафатдихъ къекъвезвай.
Сада,фена, гьайвандин туьтуьнай еб акъудна,
Валарикди к1евирна, лам рекьелай алудна.
Муькуьда еб секиндиз туна вичин туьтуьна,
Рехъ давамна базардал, аваз адан гуьгъуьна.
Эмирбега секиндиз вилик камар вегьезва,
Гагь-гагь рекье авайбур адал бирдан хъуьрезва.
Килигайт1а элкъвена, адак зурзун акатна,
Мез кьурана сивевай, руьгь дабандиз аватна...
Атанва кас савдадиз,вуч амукьда арадал?
Вилер луп1из къвазнавай... гада... ламран чкадал!
- Зи зегьметар,акунрай, фена вири гьавая,
Зун гъавурда гьатзавач, жегьил,вуна ахъая!
- За вуч лугьун, халу ваз, зун са гъвеч1и аял тир,
Дидедиз яб гудачир-лап акьалт1ай женжел тир.
Зиянкарвал пеше тир,дидеди дад-бидадна,
Садра чара ат1айла,"Лам хьуй вакай"- инадна.
Дидедин агь галукьда, Сад Аллагьдин кьадардал,
Лам хьана зун,пар тухуз,гагь регъуьз,гагь базардал.
Вун хъсан кас тирвиляй, Сад Аллагьдин кьадардал,
Зун инсандиз элкъвенва,кар гьак1 хьанва акварвал.
К1андат1а зун ахъая, к1андат1а са жаза це,
Ихтияр я иесдин-к1андат1а зун маса це...
- Бахтикъара инсан тир,за закай гьик1 авурай,
Инсан хъхьай ламракай-за вакай гьик1 авурай?
Хва к1андай са кьилевай,къачуна лаш вижевай,
Элягънайт1а кьилелай, ц1ай рекьидай рик1евай.
Вуна ,чан хва, къелетрал гила эхир эцига,
Къенлай кьулухъ,тамаш гьа-а!-дидед ч1алаз килига!...
Давамарин чи суьгьбет, квезни чир хьуй хьайивал,
Дидед ч1алаз килигун гана ада разивал.
Сепер ганач гададиз, я раханач гьарайна,
Еб акъудна туьтуьнай, гада к1вализ ахъайна.
Вахтар фена,гуьнгуьна гьат хъувуна к1валахар,
Физва рекьиз Эмирбег, авуна хьиз дамахар.
Хзандикай,к1валикай,аллагь шукур, секин я,
Лам авачиз кесибдиз хуьре кьил хуьн четин я.
Агакьайла базардал, садлагьана къваз хьана,
И аламат акурла, кьилин ч1арар цаз хьана:
Санал савда къалин тир, гзаф алай инсанар,
Эмирбегаз чир хьана вичин ламран лишанар.
Игис хьана патав ам, ламран япал алгъана,
Шаксуз им гьа гада тир,ихьтин гафар лагьана:
-Чаз ван хьанай: "Авамдаз къадир жедач вирт1един",
За ваз минет авунай: Ч1АЛАЗ КИЛИГ ДИДЕДИН!